(۳۶۸) سوال: نزد ما افراد زیادی هستند که به مردگان که در قبرها خفته‌اند اعتقاد دارند، نیازهای مهم خود را از آنان می‌خواهند و دور گنبدها و ضریح‎‌‌هایشان جمع می‌شوند؛ نصیحت شما به این افراد چیست؟

جواب:

این مسئله‌ بسیار خطزناک است که از این خطرناک‌تر سراغ ندارم؛ زیرا شرك اكبر است که موجب خروج از اسلام می‌شود. کسی ‌که نزد قبرها برود و مردگان را به دعا فرا بخواند و برای رفع نیازها و حل مشکلات از آنان کمک بخواهد، غير الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به  دعا فرا خوانده است که این شخص از نظر دینی، مشرک و از لحاظ عقلی، نادان و گمراه است. از نظر دینی، مشرک است زیرا همراه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کسی غیر از او را عبادت کرده است و به دعا  فرا خواندن غیر الله همان عبادت کردن او است؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ} [غافر: ۶۰]: (پروردگارتان فرمود: مرا به دعا فرا بخوانید تا برایتان اجابت کنم؛ قطعا کسانی ‌که از عبادت کردن برای من سر باز بزنند، حتما با حقارت وارد جهنم خواهند شد) بنابراین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بندگانش را به دعا و درخواست از خود امر نموده و دعا ‌را از جمله عبادت برشمرد که فرمود: {إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ} [غافر: ۶۰]: (قطعا کسانی ‌که از عبادت کردن برای من سر باز بزنند، حتما با حقارت وارد جهنم خواهند شد) بنابراین اگر فردی غیر الله را به دعا فرا بخواند در حقیقت، او را عبادت و پرستش کرده است و با این عمل، مشرک و کافر می‌شود؛ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهاً آخَرَ لا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ إِنَّهُ لا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ} [المؤمنون: ۱۱۷]: (هر کس به همراه الله معبود دیگری را به دعا فرا بخواند برای این کارش هیچ دلیلی ندارد؛ محاسبه‌اش فقط نزد پروردگار او است و کافران هرگز رستگار نمی‌شوند) بنابراین خبر داد فردی که همراه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کسی غیر از او را به دعا فرا بخواند، کافر است و با این دعایش به آن چه می‌خواهد دست نخواهد یافت؛ اگر هم دعایش اجابت شود، با دعایش نبوده بلکه در زمانی که دعا کرده حاصل شده است که این، آزمایشی از جانب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای او است تا در فتنه و گناه خویش فرو رود.

همچنین کسی‌ که غير از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به دعا فرا بخواند از نظر عقلی، نادان و گمراه است زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنْ يَدْعُو مِنْ دُونِ اللَّهِ مَنْ لا يَسْتَجِيبُ لَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَائِهِمْ غَافِلُونَ* وَإِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوا لَهُمْ أَعْدَاءً وَكَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ} [الاحقاف: ۵-۶]: (چه کسی گمراه‌تر از کسی است که غیر الله را به دعا فرا بخواند که تا روز قیامت هم دعایش را اجابت نمی‌کند و آنان اصلا از دعای اینان بی‌خبر هستند. هنگامی که مردم محشور شوند، دشمنانشان خواهند بود و به عبادت ایشان کفر خواهند ورزید) همچنین این آیه نیز دلیلی بر عبادت بودن دعا است زیرا فرمود: {وَكَانُوا بِعِبَادَتِهِمْ كَافِرِينَ} [الاحقاف: ۶].

نصیحتم به این افراد این است که به مسیر هدایت بازگردند و به طور جدی در این مورد، به تفکر بپردازند؛ کسانی که در قبرها دفن شده‌اند، دیروز زنده بودند و همانند آن‌ها روی زمین، زندگی می‌کردند سپس مردند و از دنیا رفتند و اکنون ‌‎ناتوان‌تر و عاجزتر از گذشته شده‌اند؛ زیرا مُرده نمی‌تواند حرکت ‌کند، نمی‌تواند عملی انجام دهد و ثوابی هم ندارد؛ پیامبر ﷺ فرمود: «إِذَا مَاتَ الإنْسَانُ انْقَطَعَ عنْه عَمَلُهُ إِلَّا مِن ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِن صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو له»: (هرگاه انسان بمیرد، عملش قطع می‌شود مگر از سه راه: صدقه‌ی جاریه، علمی که دیگران بهره ببرند و فرزند صالحی که برایش دعا کند) عملش قطع می‌شود چون کسب خود او است و دیگر نمی‌تواند کسب کند و نمی‌تواند به دیگران سودی برساند یا ضرر و زیانی را از آنان دفع کند؛ لذا این افرادی که گرد قبرها می‌چرخند و نیازها و حل مشکلات را از آنان طلب می‌کنند‌ باید به عقل خود رجوع کنند و در مورد اعمال خود بیاندیشند تا متوجه شوند که هیچ سودی برایشان ندارد. این افراد به جای قبرها و مردگان، چرا به کسی که برایشان بهتر است و سود و زیان آنان را در اختیار دارد (که همان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است) مراجعه نمی‌کنند؟ چرا در نمازها و خلوت‌هایشان الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به دعا فرا نمی‌خوانند؟ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ همان کسی است که در کتابش می‌فرماید: {وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ} [البقره: ۱۸۶]: (هرگاه بندگانم از تو در مورد من پرسیدند، من نزدیک هستم و دعای شخص دعا کننده را هرگاه مرا فرا بخواند اجابت می‌کنم) همچنین فرمود: {وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ} [غافر: ۶۰]: (پروردگارتان فرمود: مرا به دعا فرا بخوانید تا برایتان اجابت کنم) پس چرا از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ نمی‌خواهند و وی را به دعا فرا نمی‌خوانند؟

بنابراین باید از جمع شدن پیرامون قبرها دور شوند و از صدا زدن و به دعا فرا خواندن مردگان دست بکشند؛ باید به مساجد روی آورند، با جماعت نماز بخوانند و در حال سجده، بعد از تشهد و قبل از سلام نماز، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به دعا فرا بخوانند. میان اذان و اقامه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به دعا فرا بخوانند و بر دعا کردن در اوقات و احوال اجابت دعا که دعا در آن به اجابت نزدیک‌تر است حریص باشند. باید با دعا کردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پناه ببرند تا به خیر، رستگاری و خوش‌بختی دست یابند.

***