(۲۸۵) سوال: افرادی کم خرد که عقل‌های ضعیفی دارند، زنده شدن مردگان را انکار کرده‌اند؛ پاسخ شما به این افراد چیست؟ بعد از این ‌که دلایل و حکم این اعتقاد را برایشان روشن کردیم، آیا دور شدن از آنان و ترک کردنشان جایز است؟

جواب:

انكار زنده شدن بعد از مرگ، کفر است و موجب خروج از اسلام می‌شود؛ زیرا تکذیب الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، پیامبرش ﷺ و اجماع مسلمانان است. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرمود: {زَعَمَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنْ لَنْ يُبْعَثُوا قُلْ بَلَى وَرَبِّي لَتُبْعَثُنَّ ثُمَّ لَتُنَبَّؤُنَّ بِمَا عَمِلْتُمْ وَذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ * فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِي أَنزَلْنَا وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ * يَوْمَ يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ذَلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ} [التغابن: ۷-۹]: (کافران پنداشتند که هرگز زنده نمی‌شوند. بگو: بلکه به پروردگارم سوگند که حتماً زنده شده و به نتیجه‌ی کردارتان آگاه می‌شوید که این کار برای الله بسیار آسان است. پس به الله و فرستاده‌اش و نوری که فرستاده‌ایم، ایمان آورید و الله به هر چه انجام دهید، آگاه است. روزی که الله همه‌ی شما را جمع می‌گرداند و آن روز، زمان زیان و پشیمانی است).

بنا بر اجماع مسلمانان، کسی ‌که زنده شدن بعد از مرگ و رستاخیز را انکار کند، کافر است و از دین اسلام خارج می‌شود؛ از او می‌خواهند که توبه کند و بازگردد؛ اگر توبه کرد و صادقانه و در ظاهر (در جمع مردم) و باطن (در میان نزدیکانش) به رستاخیز اعتراف نمود، نعمت الله شامل حال او شده و بدین صورت بعد از کفر به اسلام باز می‌گردد اما اگر نپذیرفت و بر این انکار اصرار کرد واجب است کشته شود. اگر بدین صورت کشته شد او را غسل و تکفین نمی‌کنند، بر او نماز جنازه نمی‌خوانند، در قبرستان مسلمانان دفن نمی‌شود و دعای رحمت نیز برایش نمی‌کنند. این حکم کسی است که زنده شدن بعد از مرگ را انکار کند.

انکار بعث با این که کفر، تکذیب الله، پیامبرش و اجماع مسلمانان است بیان‌گر نقص عقل نیز است؛ چگونه ممکن است که الله چنین مخلوقاتی را بیافریند، پیامبرانش را به سویشان بفرستد، کتاب‌هایی را به خاطرشان نازل نماید، به جهاد با مخالفان دینش فرمان دهد؛ سپس نتیجه‌ی همه‌ی این امور، خاک شدن آن مخلوق باشد؛ یعنی زنده نشوند، در مورد کردارشان محاسبه نگردند و سزا و پاداش دریافت نکنند؟ اگر چنین باشد، این عمق نادانی است؛ چگونه چنین چیزی به پروردگار جهانیان نسبت داده می‌شود در حالی ‌که داناترین دانایان و فرمان‌روای فرمان‌روایان است؟ قرآن، سنت، اجماع مسلمانان و عقل سالم، همگی واجب می‌دانند انسان‌ها بعد از مرگ، زنده شوند تا نتیجه‌ی کردارشان را دریابند؛ لذا می‌گوییم: کسی‌ که رستاخیز و زنده شدن بعد از مرگ را انکار کند، كافر است، در دینش گمراه شده و از نظر عقلی نادان است و بر وليّ امر مسلمانان واجب است که اگر توبه نکرد و به رستاخیز ایمان نیاورد او را بکشد.

***