۴۵۳ – حكم نهادن اسم‌هایی مانند «کریم»، و «عزیز» و امثال آن، چیست؟
جواب دادند: نام گزاری به اسم‌های الله متعال، بر دو وجه است:
وجه اول: دو نوع است:
نوع اول: با «الف و لام» باشد. در این صورت کسی جز الله این گونه نامیده نمی‌شود. کما اینکه اگر کسی را «العزیز» و «السید» و «الحکیم» و امثال آن نامیدی، درست نیست. زیرا کسی جز الله این گونه نامیده نمی‌شود. چون «الف و لام» اشاره به اصل دارند، و اصل، همان معنایی است که این اسم متضمن آن است.
نوع دوم: وقتی منظور از اسم، معنای صفت باشد، و «الف و لام» نیز نداشته باشد، باز هم نامیدن به آن درست نیست. به همین خاطر رسول الله صلی الله علیه وسلم کُنیه‌ی ابوالحَکَم را تغییر داد؛ زیرا اصحابش حکمیت را نزد او می‌بردند. رسول الله علیه الصلاة و السلام فرمود: «الله حَکَم است و حُکم از آنِ اوست». سپس او را با نام بزرگ‌ترین فرزندش کنیه داده، و او را ابو شُرَیح نامید. این دلالت دارد که وقتی کسی یکی از اسم‌های الله را برای خود بر می‌گزیند، و منظورش از آن، صفتی است که این اسم متضمن آن است، چنین شخصی از این کار منع می‌شود. زیرا این تسمیه کاملا مطابق با اسم‌های الله تعالی است. زیرا اسم‌های الله تعالی، أعلام بوده، و به خاطر دلالتشان بر معنایی که اسم، متضمن آن است، اوصاف هستند.
وجه دوم: اسمی برای خود بگیرد که بدون «الف و لام» باشد، و مقصود از آن نیز معنای صفت نباشد. این اشکالی ندارد. مثل «حکیم»، که اسم یکی از صحابه، حکیم بن حزام است که رسول الله صلی الله علیه وسلم به او فرمود: «دنبال چیزی که نزد تو نیست نرو»، و این دلالت دارد که وقتی منظورش از اسم، معنای صفت نباشد، اشکالی ندارد که به عنوان اسم استفاده شود.
اما در مورد اسم‌هایی مثل «جبّار»؛ نام گزاری به آن شایسته نیست. حتی اگر معنای صفت را نیز لحاظ نکرده باشد، درست نیست. چرا که در نفس شخص تاثیر می‌گذارد و جبروت و غلوّ و استکبار بر خلق را در او پرورش می‌دهد. شایسته است که انسان از امثال چنین چیزهایی که بر صاحبش تاثیر گذار است، دوری کند. والله اعلم
