شنبه 25 ذیحجه 1446
۳۱ خرداد ۱۴۰۴
21 ژوئن 2025

۴۲۸ – جمع بین قول صحابه: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، و انكار پیامبر ﷺ بر مردی که گفت: «آنچه الله و تو بخواهید».

۴۲۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: چگونه بین قول صحابه که می‌گفتند: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، که با واو عطف آمده و پیامبر نیز اعتراضی به آنها نمی‌کردند، با انکار ایشان صلی الله علیه وسلم بر مردی که گفت: «آنچه الله و تو بخواهید» جمع بندی کنیم؟

جواب دادند: گفتنِ «الله و رسولش آگاه‌ترند»، جایز است. زیرا علم پیامبر جزئی از علم الله است. الله تعالی است که به او چیزهایی آموخته که بشر نمی‌داند. به همین خاطر با واو عطف می‌آید.

همچنین در مسائل شرعی، گفته می‌شود: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، زیرا ایشان صلی الله علیه وسلم آگاه‌ترین خلق به شریعت الله است، و علم ایشان نسبت به شریعت، جزئی از علم الله است که به او آموخته، چنان که الله تعالی می‌فرماید: {وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ}[۱]، یعنی: {و الله، کتاب و حکمت (= سنت) را بر تو فرو فرستاد وآنچه را نمی‌دانستی، به تو آموخت}. این سخن، مانند سخن آن مرد نیست که گفت: «آنچه الله و تو بخواهید». زیرا این از باب قدرت و مشیئت است، و امکان ندارد رسول الله صلی الله علیه وسلم در این مساله با الله مشارکت داشته باشد.

بنا بر این در امور شرعی گفته می‌شود: «الله و رسولش آگاه‌ترند»، و در امور کونی چنین سخنی گفته نمی‌شود.

از اینجا، اشتباه و جهل کسی را متوجه می‌شویم که روی بعضی کارهایشان می‌نویسند: {وَقُلِ اعْمَلُوا فَسَيَرَى اللَّهُ عَمَلَكُمْ وَرَسُولُهُ}[۲]، یعنی: {و بگو: عمل کنید که الله و رسولش عمل شما را خواهند دید}. زیرا رسول الله صلی الله علیه وسلم بعد از مرگش، عمل کسی را نخواهد دید.


[۱] – سوره نساء، آیه «۱۱۳».

[۲] – سوره توبه، آیه «۱۰۵».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

(428) سئل فضيلة الشيخ: كيف نجمع بين قول الصحابة : ” الله ورسوله أعلم” بالعطف بالواو وإقرارهم على ذلك وإنكاره، ﷺ، على من قال: “ما شاء الله وشئت”؟

فأجاب بقوله: قوله: “الله ورسوله أعلم” جائز. وذلك لأن علم الرسول من علم الله، فالله تعالى هو الذي يعلمه مالا يدركه البشر ولهذا أتى بالواو.

وكذلك في المسائل الشرعية يقال: “الله ورسوله أعلم ” ، لأنه، ﷺ، أعلم الخلق بشريعة الله، وعلمه بها من علم الله الذي علمه كما قال الله تعالى : (وأنزل الله عليك الكتاب والحكمة وعلمك ما لم تكن تعلم) (سورة النساء، الآية “113”). وليس هذا كقوله: “ماشاء الله وشئت” لأن هذا في باب القدرة والمشيئة، ولا يمكن أن يجعل الرسول، ﷺ، مشاركاً لله فيها.

ففي الأمور الشرعية يقال : “الله ورسوله أعلم” وفي الأمور الكونية لا يقال ذلك.

ومن هنا نعرف خطأ وجهل من يكتب الآن على بعض الأعمال (وقل اعملوا فسيرى الله عملكم ورسوله) (سورة التوبة، الآية “105”). لأن رسول الله، ﷺ، لا يرى العمل بعد موته.

مطالب مرتبط:

۵۰۸ – برخی مردم وقتی از کار منکری نهی می‌شوند، می‌گویند: «مردم چنین می‌کنند». حکم چنین سخنی چیست؟

۵۰۸ – از شیخ رحمه الله سوال شد: بعضی مردم وقتی از کاری که مخالف شریعت یا آداب اسلامی است، نهی می‌شوند، می‌گویند: «مردم چنین می‌کنند». حکم چنین سخنی چیست؟ جواب دادند: این سخن، حجت نیست. زیرا الله تعالی می‌فرماید: {وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ}[۱]، یعنی: {و اگر از بیشتر […]

ادامه مطلب …

۴۸۵ – توضیح بیشتر در مورد اصطلاح «متفکر اسلامی»

در فتوای شماره‌‌ی «484» فرمودید که کلمه‌ی فکر اسلامی جایز نیست. زیرا به این معناست که اسلام عبارت از افکاری است که ممکن است درست یا نادرست باشند. اما در مورد اطلاق کلمه‌ی «متفکر اسلامی» فرمودید که اشکالی ندارد. چون فکر شخص تغییر می‌کند و ممکن است صحیح باشد یا بر عکس. اما کسانی که اصطلاح «متفکر اسلامی» را به کار می‌برند، می‌گویند: منظور ما، فکر اشخاص است و در مورد اسلام به عنوان یک کلّ، یا در مورد شریعت اسلامی، حرف نمی‌زنیم. آیا با این تفسیری که ذکر شد، باز هم اصطلاح «متفکر اسلامی» جایز است یا خیر؟ و اگر خیر، چه اصطلاحی جایگزین آن شود؟

ادامه مطلب …

۴۴۴ – حکم دادن القابی چون: «حجت الله» و «حجت الاسلام» و «آیت الله»

۴۴۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این القاب چیست: «حجت الله»، و «حجت الاسلام» و «آیت الله»؟ جواب دادند: القاب «حجت الله» و «حجت الاسلام» القابی ساختگی و جدید هستند، و به کار بردنشان شایسته نیست. زیرا الله هیچ حجتی جز پیامبران، بر بندگانش ندارد. اما «آیت الله»: اگر منظور از آن، […]

ادامه مطلب …

۴۸۳ – حکم این عبارت چیست: «فال الله، بله، اما فال تو، خیر»؟

۴۸۳ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم این عبارت چیست: «فال الله، بله، اما فال تو، خیر»؟ جواب دادند: این تعبیر، صحیح است. زیرا منظور از فالی که از الله است، این است که من تفاؤل به خیر می‌کنم، بدون اینکه به گفته‌ی تو توجهی داشته باشم. این معنای عبارت است، و چنین […]

ادامه مطلب …

۴۵۳ – حكم گذاشتن اسم‌هایی مانند «کریم» و «عزیز» و امثال آن چیست؟

۴۵۳ – حكم نهادن اسم‌هایی مانند «کریم»، و «عزیز» و امثال آن، چیست؟ جواب دادند: نام گزاری به اسم‌های الله متعال، بر دو وجه است: وجه اول: دو نوع است: نوع اول: با «الف و لام» باشد. در این صورت کسی جز الله این گونه نامیده نمی‌شود. کما اینکه اگر کسی را «العزیز» و «السید» […]

ادامه مطلب …

۴۵۵ – حکم تعریف کردن انسان از خودش چیست؟

۴۵۵ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم تعریف انسان از خودش چیست؟ جواب دادند: اگر منظور از این کار، این است که انسان از نعمت‌های الله تعالی بر خود سخن بگوید، یا برای اینکه نزدیکان و دوستانش به او اقتدا کنند، اشکالی ندارد. اما اگر منظور از آن تزکیه‌ی نفس و درشتی بر […]

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه