۳۶۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکمت از طواف چیست؟ و آیا حکمت از بوسیدن حجر الاسود، تبرک جستن به آن است؟

جواب دادند: حکمت از طواف را رسول الله صلی الله علیه وسلم بیان فرموده‌اند: «همانا طواف بیت الله و صفا و مروه و سنگ زدن به جمرات، فقط به خاطر برپا نمودن ذکر الله است». بنا بر این کسی که دور بیت الله طواف می‌کند، در قلبش الله را تعظیم می‌نماید که در این صورت او را ذاکر قرار می‌دهد که الله را ذکر می‌کند، همه‌ی حرکاتش، راه رفتن و بوسیدن و لمس حجر الاسود و رکن یمانی و اشاره به حجر الاسود، همگی ذکر الله هستند، زیرا همه‌ی اینها جزئی از عبادت او تعالی هستند، و همه‌عبادات به معنای عام، ذکر الله هستند. اما تکبیر و ذکر و دعایی که با زبانش انجام می‌دهد، ظاهر و آشکار است که همگی شامل ذکر الله هستند.

اما بوسیدن حجر الاسود، عبادت است. چه اینکه انسان سنگی را می‌بوسد که هیچ ارتباطی با آن ندارد؛ جز اینکه با تعظیم آن و پیروی از رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد آن، الله را عبادت نماید. چنان که از امیر المومنین عمر بن خطاب رضی الله عنه ثابت است که وقتی حجر الاسود را بوسید، گفت: «من می‌دانم که تو سنگی هستی که ضرر و نفعی نداری، و اگر رسول الله صلی الله علیه وسلم را ندیده بودم که تو را می‌بوسد، تو را نمی‌بوسیدم». اما اینکه عده‌ای جاهل تصور می‌کنند این کار برای تبرک جستن است، هیچ اصلی نداشته و باطل است.

اما شبهه‌ای که برخی زنادقه وارد کرده و می‌گویند: طواف کعبه مانند طواف قبور اولیایشان است، و این طواف نیز بت پرستی است؛ این ناشی از زندقه و الحاد آنهاست. زیرا مومنین کعبه را فقط به خاطر اینکه دستور الله است، طواف می‌کنند، و هر چیزی که به دستور الله باشد، انجام دادنش عبادت الله تعالی است. آیا نمی‌بینی که سجود برای غیر الله، شرک اکبر است؟ اما وقتی الله تعالی به فرشتگان دستور داد برای آدم سجده کنند، در آن هنگام، سجده برای آدم، عبادت، و ترک سجده برای او، کفر بود.

در این صورت، طواف کعبه یکی از برترین عبادات بوده و یکی از ارکان حج است، و حج نیز یکی از ارکان اسلام می‌باشد. به همین خاطر کسی که کعبه را طواف می‌کند، وقتی مطاف خلوت و آرام باشد، چنان لذتی از طواف برده و چنان احساس نزدیکی قلب به پروردگار می‌کند که بزرگی شأن و فضیلت طواف برایش آشکار می‌شود. والله المستعان.