(۱۳۸۷) سوال: حکم خلال کردن ریش و انگشتان (رساندن آب با کشیدن انگشتان در میان آن) در وضو چیست؟
جواب:
دربارهی خلال کردن انگشتان، حدیث لقیط بن صَبِرَة Ð نقل شده که حدیثی صحیح است؛ رسول الله ﷺ به لقیط J فرمود: «إِذَا تَوَضَّأْتَ فَخَلِّلْ بَيْنَ الأَصَابِعِ»[۱] : (هرگاه خواستی وضو بگیری، بین انگشتانت را خلال کن). اهمیت انجام این کار به خصوص دربارهی انگشتان پا بیشتر است زیرا به هم چسبیده میباشد.
دربارهی خلال کردن ریش، حدیث ضعیفی از رسول الله ﷺ نقل شده که مضمون آن چنین است: «كَانَ يُخَلِّلُ لِحْيَتَهُ فِي الْوُضُوءِ»[۲] : (رسول الله ﷺ در وضو، ریش خود را خلال مینمود)؛ اما خلال کردن ریش همانند انگشتان نیست؛ اگر مویی که روی صورت وجود دارد اعم از ریش، سبیل و ابرو چنان انبوه باشد که پوست زیر آن دیده نشود، شستن ظاهر و روی آن در وضو کفایت میکند اما در غسل جنابت باید ظاهر و داخل آن کاملا شسته شود؛ اما اگر این موها انبوه نباشد و پوست زیر آن دیده شود، باید به گونهای شسته شود که آب به پوست زیرش برسد زیرا وقتی پوست زیر مو دیده میشود، مواجهه (شامل وجه و صورت بودن) که واژهی (وجه) از آن مشتق شده است بر آن صدق میکند.
[۱] مسند احمد (۲۶/۳۰۷، شماره ۱۶۳۸۱). سنن ابوداود: کتاب الطهارة، باب فی الاستنثار، شماره (۱۴۲). سنن ترمذی: ابواب الطهارة، باب فی تخلیل الأصابع، شماره (۳۸). سنن ابن ماجه: کتاب الطهارة وسننها، باب تخلیل الأصابع، شماره (۴۴۸).
[۲] سنن ترمذی: أبواب الطهارة، باب ما جاء فی تخلیل اللحیة، شماره (۲۹). سنن ابن ماجه: کتاب الطهارة وسننها، باب ما جاء فی تخلیل اللحیة، شماره (۴۲۹).