سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۹۵۶) حکم شرعی دریافت رشوه در تنگدستی و فشار معیشتی

(۴۹۵۶) سوال: من جوانی هستم که در مکانی کاری می‌کنم که در آن رشوه وجود دارد. حقوق من تنها کفاف ده روز از روزهای ماه را می‌دهد. آیا اگر برای رفع احتیاجات خانواده‌ه‌ام مقدار معقولی رشوه اخذ کنم حلال است یا خیر؟ به نظر شما حکم شرعی این مساله چیست؟

جواب:

رشوه مال حرام است و السحت محسوب می‌گردد و از پیامبر ﷺ عقوبتی برای آن نقل شده که هر مومنی با شنیدن آن باید خود را از آن دور بدارد و ابدا بر تو حلال نیست که برای رفع احتیاجات خانواده خود رشوه دریافت کنی و بلکه باید کاری که به تو محول شده را تمام و کمال به انجام برسانی و حق هر محقی را به وی بدهی و این حقوقی که به تو داده می‌شود مقابل این کار به تو تعلق گرفته شده است و اگر این شغل بیش از ده روز تو را تامین نمی‌کند پس بهتر است به فکر یک شغل دیگر باشی که بتواند تمام خرج ماهانه تو را تامین نماید و الله قطعا راهی پیش پای تو خواهد گذاشت چنان که می‌فرماید: :{ ٱلْـَٔاخِرِ ۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجْعَل لَّهُۥ مَخْرَجًۭا*وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ}{و هرکس که از الله بترسد، (الله) راه نجاتی برای او قرار می‌دهد.* و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد،}(طلاق ٢-٣){وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجْعَل لَّهُۥ مِنْ أَمْرِهِۦ يُسْرًۭا }{ و هرکس از الله بترسد، (الله) کارش را برایش آسان می‌سازد.}(طلاق ٤)

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا شاب أعمل في مكان فيه رِشْوَة، ومُرَتَّبي لا يكفي سوى عشرة أيام من الشهر، فهل آخذ قيمة معقولة من الرَّشْوَة لَسَد حاجات الأسرة أم لا؟ وما حكم الشرع في نظركم في هذه المسألة؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الجواب: أخذ الرّشْوَة أخذ الرَّشْوَة من السُّخت، وأكل المال بالباطل، وقد ورد عن النبي صلى الله عليه وسلم فيها من الوعيد ما يستلزم لكل مؤمن أن يبتعد عنها، ولا يَحِلّ لك أن تأخذ الرّشْوَة مِنْ أجلِ حاجتك، بل الواجب عليك أن تقوم بالوظيفة على التمام، وتعطي كل ذي حق حقه، وقد جعل لك مقابل عملك هذا ذلك الراتب الذي تُعطاه، وإذا كان لا يكفيك الراتب إلا لمدة عشرة أيام من الشهر ، فلعلك تجد لك مهنة أخرى تستغني بها كل وقتك، ومن اتقى الله جعل له مخرجا، كما قال الله – سبحانه وتعالى-: ﴿ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يجعل له مخرجا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ﴾ [الطلاق: ٢-٣]، وقال -تعالى-: ﴿ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا ﴾ [الطلاق: ٤].

مطالب مرتبط:

(۴۹۶۲) حکم شرعی صرف درآمد حاصل از کنسرت‌های حاوی افعال حرام در امور خیریه

صدقه و انفاق از مال حرام هیچ ثواب و اجری ندارد و هیچ برکتی در مال ایجاد نمی‌کند و به جز آتش و عذاب هیچ چیزی بر مال نمی‌افزاید.....

ادامه مطلب …

(۴۹۵۳) حکم شرعی پرداخت رشوه برای رفع مشکل اداری

بر کارمندان واجب است که تقوای خداوند عزوجل را پیشه کنند و وظایف خود را به وجه مطلوب به انجام برسانند و بین ارباب رجوع‌های خود هیچ تفاوتی قایل نشوند و چه این ارباب رجوع فقیر باشد چه غنی و چه از نزدیکان باشد و چه نباشد در انجام کار وی تلاش و کوششی یکسان به خرج دهند...

ادامه مطلب …

(۴۹۵۴) آیا عبادات بدون ترک رشوه سودی خواهد داشت؟

اگر رشوه در مصالح امت ریشه بدواند، امت را به فساد می‌کشاند و نظم و نظام آن را مختل می‌کند و آن را به سوی ویرانی و نابودی می‌کشاند....

ادامه مطلب …

(۴۹۵۵) حکم شرعی رشوه چیست؟

رشوه حرام است و جزو گناهان کبیره محسوب می‌گردد زیرا از پیامبر ﷺ نقل شده است که ایشان رشوه دهنده و رشوه گیرنده را مورد نفرین قرار داده‌اند....

ادامه مطلب …

(۴۹۵۹) حکم شرعی پرداخت پول برای حمایت در نزاع‌های قبیله‌ای بر سر زمین

گر دلایل و مستنداتی در دست دارد که حق با این قبیله است، اگر مبلغی به عنوان حق الوکاله از آنها اخذ نماید اشکال شرعی ندارد....

ادامه مطلب …

(۴۹۶۵) حکم برداشت شن و ماسه از زمین‌های مردم بدون اجازه برای رفع نیاز شخصی

بر تو جایز نیست بدون اجازه آنها چیزی از زمین آنها برداری، چه برسد به این که این چیزی که برمی‌داری باعث ضرر و زیان به زمین گردد ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه