(۴۲۹۷) سوال: : لطفا در مورد مشعر الحرام راهنماییم کنید که آیا مسجد موجود در مزدلفه است یا کوه؟ در کتابی که نزدم هست خواندم که مشعر الحرام همان کوه در مزدلفه است و اگر مشعر همان کوه است آیا برای حج کننده شایسته است که از آن بالا رود و در آنجا دعا کند؟

جواب:

مراد از مشعر الحرام گاهی مکان معینی است که مسجد بر آن بنا شده است و آن مکانی که است که رسول اللهﷺ هنگامی که نماز صبح در مزدلفه را خواند و تا مشعر الحرام سوار بر سواره شده است و نزد آن ایستادن و دعا، تکبیر تهلیل گفته است تا این صبح خوب روشن شد و گاهی مراد از مشعر الحرام همه‌ی مزدلفه است همانطور که رسول اللهﷺ فرموده‌اند: «وَوَقَفْتُ هَاهُنَا، وَجمعٌ كُلُّهَا مَوْقِفٌ»[۱] : (در مزدلفه ایستاده‌ام و آن نیز به تمامی، موقف است): و اللهÀ می‌فرماید: {فَإِذَاۤ أَفَضۡتُم مِّنۡ عَرَفَـٰتࣲ فَٱذۡكُرُوا۟ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِ} [سوره البقرة: ۱۹۸]: (و هنگامی‌که از عرفات کوچ کردید؛ الله را نزد مشعر الحرام یاد کنید): بر همین مبنا مشعر الحرام گاهی مراد از آن مکان معینی است که رسول اللهﷺ نزد آن وقف کرده و آن همان کوه معروف در مزدلفه است و مسجد بر آن بنا شده است زیرا مشعر حلالی است که همان عرفه است و مشعر بلکه از بزرگترین مشاعر مکانی است لذا آن مشعر است اما حلال است زیر از محدوده‌ی حرم خارج است به خلاف مشعر الحرام در مزدلفه که مردم در آنجا وقف می‌کنند که حرام است و منی مشعر حرام نام نگرفته چون در آن وقوفی نیست و وقوف بین جمرات در ایام تشریق وقوف مستقلی نیست بلکه آن در ضمن عبادت رمی جمرات است.

[۱] رواه مسلم (۱۲۱۸).