(۴۰۹۳) سوال: در سال گذشته الحمدلله حج را ادا کرده کرده است و می‌‌خواهد در این به جای مادرش حج را ادا کند با دانستن این که مادرش در قید حیات است اما به خاطر بالا بودن سنش و به دلایل بیمار دیگر نمی‌‌تواند حج را ادا کند؛ آیا جایز است به جای او حج را ادا کنم؟ لطفا پاسخ دهید.

جواب:

بله، جایز است به جای او در صورتی که حج خود را ادا کرده حج را ادا کند به دلیل آن چه در صحیح بخاری و مسلم از حدیث ابن عباس Ç ثابت شده که زنی نزد پیامبر ﷺ آمد و گفت: ‌ای رسول الله ﷺ! حج زمانی واجب شد که پدرم پیر شده بود و نمی‌‌تواند بر سواری بنشیند؛ آیا حج را به جای او ادا کنم؟ فرمود: بله، حج را به جای او ادا کن[۱].

همچنین پیامبر ﷺ شنید که مردی می‌‌گوید: به جای شبرمه حج را ادا می‌‌کنم، فرمود: شبرمه کیست؟ گفت: برادرم یا یکی از بستگانم است پیامبر ﷺ فرمود: آیا حج خود را ادا کرده‌‌ای؟ گفت: خیر، فرمود: حج خود را ادا کن سپس به جای شبرمه حج را ادا کن[۲]؛ لذا این دلالت می‌‌دهد بر این که ادا کردن حج به جای دیگران در حالی که آن شخص توانایی رسیدن به مکه را ندارد جایز است اما به شرط این که آن شخص حج خود را ادا کرده باشد.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] أبو داود: كتاب المناسك، باب الرجل يحج عن غيره، شماره­ى (۱۸۱۱)، ابن ماجة: كتاب المناسك، باب الحج عن الميت، شماره­ى (۲۹۰۳).