چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۳۴۲۰) حکم انجام حج، صدقه و قربانی برای فرزند فوت‌شده

(۳۴۲۰) سوال: پسرم در سن بیست و پنج سالگی در حادثه‌ی رانندگی فوت نمودند و می‌خواهم به جای او حج انجام دهم، صدقه بدهم و قربانی نمایم، آیا به وسیله‌ی این اعمال بعد از فوتش به او سود می‌رسد؟

جواب:

جواب این است که اگر این فرزند حج فریضه را انجام نداده اشکالی ندارد که به جای او حج انجام داده شود، در حدیثی آمده که: «زنی از جهینه به نزد پیامبر ﷺ آمد سپس گفت مادرم نذر نموده که حج انجام دهد اما حج را انجام نداد تا اینکه فوت نمود؛ آیا به جای او حج انجام دهم ؟ فرمود: بله! به جای او حج انجام بده، آیا اگر بر مادرت دینی بود تو آن را پرداخت می‌کردی؟ لذا دین الله را پرداخت نموده که الله به نسبت وفای دین مستحق‌تر است.»

اما اگر حج فریضه‌اش را انجام داده برای او دعا بهتر از حج، صدقه و قربانی است: زیرا پیامبر ﷺ می‌فرماید: «إِذَا مَاتَ الإنْسَانُ انْقَطَعَ عنْه عَمَلُهُ إِلَّا مِن ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِن صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو له.»[۱] یعنی: (هرگاه فرزند آدم بميرد عمل او قطع می‌شود مگر از سه چيز: صدقه‌ی جاريه، علمی که از آن سود برده شود یا فرزند صالحی که برای او دعا کند).

پیامبر ﷺ به دعا راهنمایی نمودند اما به دیگر اعمال که مردم امروزه انجام می‌دهند از جمله صدقه، قربانی، روزه، نماز و مثل این‌ها راهنمایی ننمودند اما اگر آن را انجام دهد اشکالی ندارد و اشکالی ندارد که به جای فرزندش صدقه دهد یا حج انجام دهد یا قربانی نماید ولی در مورد قربانی بهتر است که یک قربانی را از جانب تمام خانواده‌اش چه زنده و چه مرده انجام دهد ؛ زیرا پیامبر ﷺ یک گوسفند را از جانب خود و خانواده‌اش قربانی نمودند.


) [تخریج آن گذشت.]

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: تُوُفِّيَ لي ولد يبلغ من العمر الخامسة والعشرين في حادث سيارة، وأريد أن أحج عنه، وأتصدق عنه، وأُضحي عنه، فهل ينتفع بهذه الأعمال بعد مماته؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الجواب على هذا: إذا كان هذا الابن لم يَحجَّ الفريضة فلا بأس بالحج عنه؛ ففي الحديث : أَنَّ امْرَأَةٌ مِنْ جُهَيْنَةَ، جَاءَتْ إِلَى النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، فَقَالَتْ: «إِنَّ أُمِّي نَذَرَتْ أَنْ تَحجَّ فَلَمْ تَحُجَّ حَتَّى مَاتَتْ، أَفَأَحُجُ عَنْهَا؟ قَالَ: «نَعَمْ حُبِّي عَنْهَا، أَرَأَيْتِ لَوْ كَانَ عَلَى أُمِّكِ دَيْنٌ أَكُنْتِ قَاضِيَةٌ؟ اقْضُوا اللَّهَ؛ فَاللَّهُ أَحَقُّ بِالوَفَاءِ». أما إذا كان قد حج الفريضة فإن الدعاء له أفضل من الحج عنه، وأفضل من الصدقة عنه، وأفضل من الأضحية عنه؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «إِذَا مَاتَ الْإِنْسَانُ انْقَطَعَ عَنْهُ عَمَلُهُ إِلَّا مِنْ ثَلَاثَةٍ إِلَّا مِنْ صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو لَهُ». فأرشد النبي صلى الله عليه وسلم إلى الدعاء، ولم يُرْشِد إلى غيره مما يفعله الناس اليوم من الصدقة والأضحية والصوم والصلاة ونحوها، ولكن لو فَعَلَتْ هذا فلا بأس، ولا حَرَج عليها أن تتصدق عن ابنها، أو أن تحج عنه، أما الأضحية فالأفضل أن تكون واحدةً عن أهل البيت جميعا الأحياء والأموات؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم ضحى بشاة واحدة عنه وعن أهل بيته.

مطالب مرتبط:

(۳۴۴۳) حکم قرائت قرآن برای میت و گذاشتن گل بر قبر

نچه نزد من راجح است اینست که به غیر از اعمال واجب، تمامی اعمال صالح: از قرائت قرآن و نماز و ذکر، به میت می‌رسد...

ادامه مطلب …

(۳۴۰۸) حکم اهدای ثواب به فردی ناشناس

بله جایز است ثوابی را به شخصی که او را نمی‌شناسی اگر می‌دانی مسلمان است هدیه کنی‌ اما اگر کافر باشد جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۳۴۱۱) بهترین اعمال برای هدیه کردن به متوفی

بهترین چیزی که زندگان برای مردگان انجام می‌دهند دعا کردن است.....

ادامه مطلب …

(۳۴۳۹) حکم برگزاری مراسم هفتم برای میت و ذکر جمعی

این از بدعت‌های منکری است که از رسول‌الله ﷺ و اصحاب ایشان ثابت نیست، و پیامبر ﷺ از بدعت‌ها نهایت تحذیر را داده...

ادامه مطلب …

(۳۴۳۳) حکم شام والدین در رمضان، پنج‌شنبه و دوشنبه

شامی که شام والدین در رمضان نامیده می‌شود اصلی از قرآن سنت و عمل سلف صالح ندارد....

ادامه مطلب …

(۳۴۱۷) حکم نماز خواندن برای پدر فوت‌شده در کنار کعبه

برای انسان جایز است که از جانب پدر یا مادر یا خویشاوندانش و دیگر مسلمانان صدقه دهد و فرقی بین صدقات، نمازها، روزه‌‌ها، حج و دیگر عبادات وجود ندارد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه