(۳۴۲۰) سوال: پسرم در سن بیست و پنج سالگی در حادثه‌ی رانندگی فوت نمودند و می‌خواهم به جای او حج انجام دهم، صدقه بدهم و قربانی نمایم، آیا به وسیله‌ی این اعمال بعد از فوتش به او سود می‌رسد؟

جواب:

جواب این است که اگر این فرزند حج فریضه را انجام نداده اشکالی ندارد که به جای او حج انجام داده شود، در حدیثی آمده که: «زنی از جهینه به نزد پیامبر ﷺ آمد سپس گفت مادرم نذر نموده که حج انجام دهد اما حج را انجام نداد تا اینکه فوت نمود؛ آیا به جای او حج انجام دهم ؟ فرمود: بله! به جای او حج انجام بده، آیا اگر بر مادرت دینی بود تو آن را پرداخت می‌کردی؟ لذا دین الله را پرداخت نموده که الله به نسبت وفای دین مستحق‌تر است.»

اما اگر حج فریضه‌اش را انجام داده برای او دعا بهتر از حج، صدقه و قربانی است: زیرا پیامبر ﷺ می‌فرماید: «إِذَا مَاتَ الإنْسَانُ انْقَطَعَ عنْه عَمَلُهُ إِلَّا مِن ثَلَاثَةٍ: إِلَّا مِن صَدَقَةٍ جَارِيَةٍ، أَوْ عِلْمٍ يُنْتَفَعُ بِهِ، أَوْ وَلَدٍ صَالِحٍ يَدْعُو له.»[۱] یعنی: (هرگاه فرزند آدم بميرد عمل او قطع می‌شود مگر از سه چيز: صدقه‌ی جاريه، علمی که از آن سود برده شود یا فرزند صالحی که برای او دعا کند).

پیامبر ﷺ به دعا راهنمایی نمودند اما به دیگر اعمال که مردم امروزه انجام می‌دهند از جمله صدقه، قربانی، روزه، نماز و مثل این‌ها راهنمایی ننمودند اما اگر آن را انجام دهد اشکالی ندارد و اشکالی ندارد که به جای فرزندش صدقه دهد یا حج انجام دهد یا قربانی نماید ولی در مورد قربانی بهتر است که یک قربانی را از جانب تمام خانواده‌اش چه زنده و چه مرده انجام دهد ؛ زیرا پیامبر ﷺ یک گوسفند را از جانب خود و خانواده‌اش قربانی نمودند.

(۱⁾ [تخریج آن گذشت.]