چهارشنبه 16 ربیع‌الثانی 1447
۱۶ مهر ۱۴۰۴
8 اکتبر 2025

(۳۴۱۰) بهترین صدقه برای میت چیست؟

(۳۴۱۰) سوال: بهترین صدقه برای میت چیست و چگونه به او می‌رسد؟

جواب:

بهتر این است که انسان برای میت دعا کند نه این که برای وی صدقه دهد. یعنی اگر سؤال کننده از ما بپرسد: بهتر است برای پدرم دعای مغفرت و رحمت کنم یا هزار ریال به جای وی صدقه کنم؟ می‌گوییم: بهتر است برایش دعای مغفرت و رحمت کنی. اما اگر انسان بخواهد به نیابت از میت صدقه کند مانعی ندارد زیرا پیامبر ﷺ سعد به عُباده Ð را هنگامی که خواست باغش را به نیابت از مادرش صدقه کند تأیید نمود اما کسی را به این کار امر نمی‌کنیم و نمی‌گوییم: به نیابت از والدین خویش صدقه کن، همان طور که نمی‌گوییم: برایشان دو رکعت نماز بخوان یا برای آن‌ها یک روز روزه بگیر یا به نیابت از آن‌ها حج یا عمره انجام بده. وی را امر نمی‌کنیم اما اگر این کار را انجام داد او را نهی نیز نمی‌کنیم زیرا پیامبر ﷺ در حالی که از همگان نسبت به شریعت الله B داناتر است و بر خلق از خودشان نیز خیرخواه‌تر است ما را ارشاد نموده که برای میت دعا کنیم نه این که برایش عمل صالحی انجام دهیم.

سؤال کننده می‌گوید: شیخ بزرگوار! چرا مردم از دعا کردن روی‌گردان شده و مثلاً به صدقه و حج اهمیت می‌دهند؟

شیخ Ë پاسخ داد: این کار را به دو سبب انجام می‌دهند:

اول: جهل؛ زیرا حدیثی که یاد کردم را نمی‌دانند و بدان توجه نمی‌کنند.

دوم: عاطفه؛ گمان می‌کنند اگر به نیابت از میت صدقه کنیم گویا خودش صدقه کرده است. با وجود این که شاید در حال زندگانی‌اش بخیل بوده و هیچ‌گاه صدقه نکرده است. بدین خاطر است که عاطفه‌ای در مردم به نسبت مردگانشان ایجاد شده و آنان را وادار به عمل کردن برای آنان می‌کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما أحسن الصدقات للميت؟ وكيف تصل إليه؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إن الأفضل أن يدعو الإنسان للميت دون أن يتصدق عنه، أي لو جاءنا سائل يقول: هل الأفضل أن أدعو لأبي بالمغفرة والرحمة، أو أن أتصدق له بألف ريال؟ قلنا الأفضل أن تَدْعُو له بالمغفرة والرحمة، ولكن إذا أراد الإنسان أن يتصدق عن الميت فلا يمنع؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم أقر سعد بن عبادة حينما تصدق عن أمه بِمِخْرَافِهِ – أي: بستانه – لكننا لا نأمر الإنسان بهذا، فلا نقول: تصدق عن والديك، ولا نقول: صل لهما ركعتين، ولا صم لهما يوما، ولا حُجَّ عنهما، ولا اعتمر عنهما، لا نأمره، ولكن لو فعل لا ننهاه؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم أرشدنا – وهو أَعْلَمُ بشريعة الله من غيره، وأَنْصَحُ الخلق للخلق – إلى أن نَدْعُو للميت، لا أن نعمل له عملا صالحا.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: لماذا ينصرف الناس عن الدعاء، ويهتمون مثلا بالصدقات والحج؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: يفعلون ذلك لسببين:

الأول: الجهل؛ لأنهم لا يعلمون بهذا الحديث الذي ذكرت ولا ينتبهون له.

الثاني: العاطفة، يظنون أننا إذا تصدقنا عن الميت فكأنما هو نفسه تصدق مع أنه قد يكون في حال حياته بخيلا لا يتصدق أبدا، فمن أجل هذا صار الناس فيهم عاطفة على أمواتهم تدفعهم إلى العمل لهم.

مطالب مرتبط:

(۳۴۰۸) حکم اهدای ثواب به فردی ناشناس

بله جایز است ثوابی را به شخصی که او را نمی‌شناسی اگر می‌دانی مسلمان است هدیه کنی‌ اما اگر کافر باشد جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۳۴۱۲) بهترین اعمال برای هدیه کردن ثواب به والدین متوفی

برترین آنچه یاد شد همان دعا است زیرا همان چیزی است که پیامبر ﷺ بدان ارشاد نموده ...

ادامه مطلب …

(۳۴۲۶) حکم قربانی کردن از جانب میت چیست؟

بهتر این است که به میت آنچه رسول الله ﷺ بدان توصیه نمودند اهدا شود آنجایی که فرمودند....

ادامه مطلب …

(۳۴۰۷) حکم دعای خویشاوندان برای میت و دریافت مزد برای قرائت قرآن

بله، دعا به میت می‌رسد و بهتر است بگوییم: به میت، نه به روح میت، اما کرایه کردن کسی که برای میت قرآن قرائت کند مزدی باطل است و قاری ثوابی ندارد.....

ادامه مطلب …

(۳۴۳۶) حکم ولیمه دادن به نیت مردگان

نظر من این است اگر با درهم‌هایی که به فقیران صدقه داده شود بهتر از این کار است، زیرا نفع بیشتری برای فقیران دارد، اما این ولیمه که همچون ولیمه خوشحالی قرار داده می‌شود، و دوستان و خویشان به آن دعوت می‌شوند، صدقه از این ولیمه -اگر هم خیری در آن باشد- بهتر است.....

ادامه مطلب …

(۳۴۴۱) حکم اهدای ثواب ختم قرآن به میت

قول راجح اینست که اهدای قربات به اموات مسلمانان جایز است، فرقی نمی‌کند از نزدیکان انجام دهنده این عمل باشد یا از طرف کسانی غیر از نزدیکانش باشد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه