جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۵۸۹۰) آیا مرگ در تصادف ناشی از سرعت زیاد، خودکشی محسوب می‌شود؟

(۵۸۹۰) سوال: مردی با سرعت بالا رانندگی می‌ند که دچار حادثه شده و وفات می‌ند، آیا این خودکشی به شمار می‌شود؟

جواب:

هر کاری که از سوی انسان باعث کشته شدنش گردد، خودکشی محسوب می‌شود و همانند کسی است که خود را مستقیماً بکشد، پیامبر ﷺ خبر داده است که هر کس خودکشی کند، در جهنم نیز به همان صورت که خود را کشته، مجازات می‌شود، کسی‌که خود را با زهر بکشد، در جهنم با نوشیدن زهر مجازات می‌شود و کسی‌که خود را با آهنی بکشد، در جهنم با همان مجازات می‌شود. [۱] پس با هر وسیله‌ای که خودکشی کند، در جهن با همان وسیله مجازات می‌شود، والعياذ بالله. کسی‌که عامدانه خود را نکشد، اما کاری انجام دهد که عامل کشته شدنش باشد، خودکشی به شمار می‌رود؛ زیرا سبب و عامل آن‌را انجام داده است، اما گناهش مانند کسی نیست که خود را مستقیماً بکشد، کسی‌که با سرعت بالا و کشنده‌ای رانندگی کند و کشته شود، خودکشی شمرده می‌شود و خودش عامل و سبب هلاکت و گناه را فراهوانده است؛ الله ﷻ می‌فرماید: {وَلا تَقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيماً} [نساء: ۲۹]. (و خود را نکشید که الله با شما بسیار مهربان است. ) پس حلال و درست نیست که با سرعتی رانندگی کند که موجب مرگش شود و از ماشین به شکلی استفاده کند که موجب حادثه شود، پس انسان نباید موجب کاری شود که به مرگش بیانجامد. عجیب است که برخی از مردم به شکل نکوهیده و ممنوعی شتاب می‌کنند، در حالی که اگر سرعت را کم نمایند به گونه‌ای که هیچ تهدیدی وجود نداشته باشد، تفاوت بین رسیدن با سرعت خطرناک و رسیدن با سرعت عادی تنها حدود ده درصد است، اما انسان دشمن خود است و فکر می‌کند که با سرعت به مقصد می‌رسد، در حالی که در اشتباه است، شنیده‌ام که یک مرد که بزرگ قومش بود، سوار خودرو شد و به راننده گفت: سریع نرو، چراکه تا رسیدن به مقصد فقط یک ربع باقی مانده است، راننده با حیرت پرسید: چطور ممکن است بگویید شتاب نکن؟ فقط فقط یک ربع مانده است؟ پاسخ داد: زیرا اگر شریع برانی، می‌تواند منجر به تصادف شود و ساعت‌ها در آن بمانیم، اما اگر عادی برانی، به موقع به مقصد خواهیم رسید، این استدلال منطقی است که انسان برای امور مختلف حدود خاصی را در نظر بگیرد و احتیاط کند تا گرفتار رخدادهای ناخواسته‌ و ناخوشایند نشود.


[۱]  تخریجش بیان شد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل رجل سار بسيارته بسرعة كبيرة، ثم حصل له حادث فيات، فهل يُعتبر قاتلًا لنفسه؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إن كل من تسبب في قتل نفسه يُعتبر قاتلا لنفسه، وكذلك من باشر قتل نفسه فإنه قاتل لنفسه، وقد أخبر النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم – أن من قتل نفسه فإنه يُعذب في جهنم بما قتل به نفسه، من قتلها بسم فإنه يعذب بسم يتحسّاه في جهنم، وإن قتل نفسه بحديدة عُذب بها في جهنم وكل وسيلة يقتل بها نفسه فإنه يعذب بها في جهنم والعياذ بالله، وكذلك من كان سببا في قتل نفسه بفعله ما كان سببا في قتلها وإن لم يكن متعمدا فإنه يُعتبر قاتلًا لنفسه؛ لأنه متسبب، ولكنه ليس كالمباشر في الإثم، والذي يسرع سرعة تكون سببًا للحادث هو في الحقيقة متسبب لنفسه بالهلاك وآيم، وقد قال الله عز وجل: ﴿وَلَا تقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا [النساء: ٢٩]. فلا يحل للمرء أن يسرع سرعة تكون سببًا للحادث، ولا أن يحمل السيارة فوق طاقتها تحميلًا يكون سببًا للحادث، المهم أنه لا يجوز للإنسان أن يتسبب في قتل نفسه بأي سبب كان.

ومن العجب أن من الناس من يتعجل هذه العجلة المذمومة المحرمة، مع أنه لو هدأ السرعة على وجه لا خطر فيه لم يكن هناك فرق بين زمن وصوله بالسرعة الخطرة ووصوله بالسرعة المعتادة إلا نحو عشرة في المائة، ولكن الإنسان عدو نفسه، يظن أنه بالسرعة يسلم، ولكنه يقع في الخطأ، وقد بلغني أن رجلا من الناس كان كبيرًا في قومه، فركب سيارته ذات يوم فقال لقائد السيارة أو لسائقها لا تسرع؛ فإنه قد بقي على الموعد ربع ساعة، فتعجب السائق كيف يقول: لا تسرع فقد بقي ربع ساعة، وكان المتوقع أن يقول: أسرع فقد بقي ربع ساعة فسأله: لم قلت لي: لا تسرع فقد بقي ربع ساعة؟! فقال: لأنك لو أسرعت لكان سببا لحصول حادث نبقى فيه ساعات طويلة، ولكن إذا لم تسرع فإننا نصل في الموعد المحدد! فهذا هو العقل أن يقدر الإنسان للأمور مقاديرها، وأن يأخذ الاحتياط حتى لا يقع فيما يكرهه ولا يرضيه.

مطالب مرتبط:

(۵۸۸۷) حکم سقط جنین به صورت عمدی

وقتی از کردارش به الله ﷻ توبه کرد، توبه کردار نادرست قبلش را از بین می‌برد...

ادامه مطلب …

(۵۹۱۳) حکم دریافت هزینه برای درمان آسیب ناشی از تصادف و استفاده از مازاد آن

عوضی را که تو در مقابل این آسیب گرفتی، همان چیزی است که از این مرد گرفتی و آن سه هزار ریال است و مقداری از آن که بعد از درمان باقی مانده، آنچه ظاهر بوده برای تو است...

ادامه مطلب …

(۵۹۰۲) حکم شرعی مادر در فوت نوزاد هنگام شیر دادن

ظرم این بوده که این مادر احتیاط کند و دو ماه پی در پی برای توبه روزه بگیرد، اما به نسبت دیه اگر پدرش زنده باشد حق پدرش است...

ادامه مطلب …

(۵۸۸۴) کفاره تصادف و مسئولیت شرعی در جبران خسارت

اگر برده‌ی مؤمن پیدا نکردید، دو ماه پیاپی روزه بگیرید و باید برای هر یکی از آنان، کفاره را بپردازید، بنابراین شش ماه را روزه می‌گیرید، هر دو ماه به صورت پیاپی انجام شود و نیازی نیست که شش ماه را پیاپی روزه بگیرید،...

ادامه مطلب …

(۵۹۰۹) حکم شرعی جمع‌آوری مال برای دیه و استفاده از آن در صورت اتمام مبلغ

(گرفتن) اضافه بر دیه حرام است، لذا بر او واجب بوده که هنگام جمع شدن کامل دیه متوقف شود چون او به مقتضای این قبض از مردم گدایی می‌‌کند...

ادامه مطلب …

(۵۸۸۸) حکم کوتاهی در شیر دادن به نوزاد

مرتکب گناه بزرگی شده است، عافیت و امنیت را از الله می‌خواهیم، او باید به درگاه الله بازگشت و توبه نماید و از این کار حرامش توبه کند که به حرمت یک انسان تجاوز کرده است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه