شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۵۸۸۳) توبه و اجرای حدود در شرع

(۵۸۸۳) سوال: اگر انسان جرمی انجام داده و بنا بر قانون شریعت، جرم او حد یا قصاص دارد، اما فرار می‌کند و مخفی می‌شود تا این‌که قصیه مسکوت می‌شود و دیگر تحت پیگرد نیست، وی توبه کرده و از کاری که انجام داده پشیمان شده است، آیا این کافی است یا باید خود را به اجرای حد یا قصاص تسلیم کند؟ اگر این کار را نکند، چه حکمی دارد؟ آیا فرق می‌کند اگر متجاوز باشد یا از خود دفاع کرده باشد؟

جواب:

کسی‌که مرتکب جرم شود، دو حالت دارد:

حالت اول: جرمش متوجه حق بندگان است، در این صورت باید به هر صورت شده حق بنده را بدهد، مانند قصاص که در سؤال بیان شد، مثلاً اگر کسی یک عضو از شخص دیگری را قطع کند یا او را بکشد، باید خود را به ولی قصاص تسلیم نماید، تفاوتی ندارد که خود شخصی که عضوش را قطع کرده ولی باشد یا اولیاء شخص مقتول باشند،

حالت دوم: جرمش درباره‌ی حق الله ﷻ است، پس اگر پیش از مرگش از جرمی که در رابطه با پروردگارش انجام داده توبه کند، حد از او برداشته می‌شود و حاکم شرع اگر مطمئن شود که اصلاح شده و به الله ﷻ بازگشته، آن حد را در موردش اجرا نمی‌کند و الله ﷻ نیز توبه‌اش را می‌پذیرد، چون می‌فرماید: {إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الأَرْضِ فَسَاداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ أَوْ يُنفَوْا مِنْ الأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنيَا وَلَهُمْ فِي الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ * إِلاَّ الَّذِينَ تَابُوا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ} [مائده: ۳۳-۳۴]. (قطعاً مجازات کسانی‌که با الله و فرستاده‌اش می‌جنگند و برای فساد خرابکاری در زمین تلاش می‌کنند این است که کشته شوند یا دست‌هایشان و پاهایشان به صورت مخالف قطع گردد یا تبعید شوند، این برایشان خواری و حقارت در دنیاست و در آخرت عذاب دردناکی در پیش دارند، به جز کسانی‌که پیش از این‌که بمیرند توبه کنند، پس بدانید که الله بسیار آمرزنده‌ی مهربان است. )

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا ارتكب الإنسان جريمة عليها حد شرعي أو قصاص وهرب واختفى حتى ماتت القضية، ولم يعد البحث عنه قائما، وقد تاب إلى الله وندم على ما فعل، فهل يكفيه هذا أم لا بد من تسليم نفسه لإقامة الحد عليه، أو لأخذ القصاص منه؟ وإن لم يفعل ذلك فما الحكم؟ وهل هناك فرق فيما إذا كان معتديًا أو مدافعا عن نفسه؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الإنسان الفاعل الجريمة لا يخلو من حالين؛ إحداهما أن تكون جريمته متعلقةً بحق العباد، فهذه لا بد فيها من إيصال حق العباد إليهم مهما كان الأمر؛ كالقصاص الوارد في سؤاله، فالإنسان مثلا إذا جنى على شخص فقطع عُضوا منه أو قتله فإنه يجب عليه أن يسلم نفسه إلى ولي هذا القصاص، سواء أكان المجني عليه باقيًا وذلك في قطع العضو، أو أوليائه إذا كان قد مات، والحال الثانية أن تتعلق بحق الله -عز وجل- فإنه إذا تاب فيما بينه وبين ربه قبل أن يُقدّر عليه سقط عنه الحد، ولم يجب على ولي الأمر إقامته إذا علم أنه صلح ورجع إلى الله -عز وجل- وتاب عليه؛ لقوله تعالى: ﴿إِنَّمَا جَزَاؤُا الَّذِينَ يُحَارِبُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَادًا أَن يُقَتَلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُم مِّنْ خِلَافٍ أَوْ يُنفَوْا مِن الْأَرْضِ ذَلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ فِي الدُّنْيَا وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمُ * إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا مِن قَبْلِ أَن تَقْدِرُوا عَلَيْهِمْ فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ﴾ [المائدة:33-34].

مطالب مرتبط:

(۵۹۰۸) حکم قرار دادن صندوقی برای دیه‌‌ی قتل

نظرم بر این بوده که صندوق برای خون قرار داده نشود، زیرا قرار دادن صندق برای خون -پرداخت دیه- باعث می‌‌شود که نادانان در کشتن مردم بی‌‌پروا باشند....

ادامه مطلب …

(۵۸۸۹) کفاره سقط جنین عمدی

برای او هیچ کفاره‌ای وجود ندارد؛ زیرا جنین هنوز خلق نشده و روح در آن دمیده نشده است...

ادامه مطلب …

(۵۹۱۳) حکم دریافت هزینه برای درمان آسیب ناشی از تصادف و استفاده از مازاد آن

عوضی را که تو در مقابل این آسیب گرفتی، همان چیزی است که از این مرد گرفتی و آن سه هزار ریال است و مقداری از آن که بعد از درمان باقی مانده، آنچه ظاهر بوده برای تو است...

ادامه مطلب …

(۵۸۹۹) حکم شرعی و کفاره سقط جنین ناشی از ضرب و درگیری

اگر جنین به خاطر ضربه‌‌ای که تو سقط شده، بر تو دیه‌‌ی آن لازم بوده که عبارت از آزاد کردن برده یا کنیز که قیمت آن پنج شتر است و کفاره نیز بر تو نیز لازم می‌‌باشد....

ادامه مطلب …

(۵۸۸۸) حکم کوتاهی در شیر دادن به نوزاد

مرتکب گناه بزرگی شده است، عافیت و امنیت را از الله می‌خواهیم، او باید به درگاه الله بازگشت و توبه نماید و از این کار حرامش توبه کند که به حرمت یک انسان تجاوز کرده است....

ادامه مطلب …

(۵۸۸۵) تکلیف شرعی در قبال زیان رساندن به فرزند

باید دیه حواسی را که این دختر از دست داده بپردازد، مثل حرکت و یا شنوایی اگر از دست داده باشد، خسارت این موارد با توجه به دیدگاه علماء است، از الله ﷻ می‌خواهم که برای ما و او بخشش و عفوی فراگیر فراهم نماید....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه