۴۳۴ – از شیخ رحمه الله سوال شد: حکم گفتن: «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» چیست؟
جواب دادند: گفتن «ای بنده‌ام»، و «ای کنیزم» و امثال آن، دارای دو صورت است:
صورت اول: با صیغه‌ی ندا گفته شود. مثلا: ای بنده‌ام، ای‌کنیزم؛ این به خاطر نهیی که از آن شده، جایز نیست. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «هیچ کس از شما نگوید: بنده‌ام، کنیزم».
صورت دوم: با صیغه‌ی خبر باشد، که این خود بر دو نوع است:
نوع اول: در حال غیبت برده یا کنیز آن را بگوید. در این صورت اشکالی ندارد.
نوع دوم: در حضور برده یا کنیز آن را بگوید. اگر با گفتن آن، مفسده‌ای بر برده یا آقایش مترتب شود، درست نیست، و در غیر این صورت، اشکالی ندارد. زیرا منظور گوینده‌ی آن، عبودیتی که به معنای ذلت است، نمی‌باشد. بلکه منظورش این است که این برده یا کنیز، مِلک اوست، که در (تیسیر العزیز الحمید شرح کتاب التوحید) در باب «لا یقول عبدی و أمتی»، به تفصیلی که ذکر کردیم اشاره شده است. همچنین، صاحب کتاب «فتح الباری» آن را از مالک نقل کرده است.
