(۱۱۲۳) سوال: در حدیثی که پیامبرﷺ علامت‌های روز قیامت را بیان می‌کند، یکی از این نشانه‌ها را چنین بیان می‌کند: «و اینکه کنیز، آقایش را بزاید». کنیز کیست؟ چگونه کنیز، آقایش را می‌زاید؟
جواب:
این یکی از نشانه‌های نزدیک شدن قیامت است که در حدیث جبرئیل آمده که نزد پیامبرﷺ آمد و در مورد اسلام و ایمان و احسان و قیامت از او پرسید. هنگامی‌که در مورد قیامت از او پرسید، پیامبرﷺ به او فرمود: «سوال شونده در مورد قیامت از سوال کننده آگاه‌تر نیست. گفت: از نشانه‌های آن بگو. فرمود: این که کنیز، آقایش را بزاید».[۱]
مقصود از کنیز، مملوک است و منظور از آقا، صاحب اوست. معنایش این است که کنیزان ممکن است دخترانی به دنیا بیاورند و این دختران بعدها خود مالک کنیزهایی گردند. پس ضمیر زاییدن به کنیز بر می‌گردد به اعتبار جنس کنیز، نه اینکه آن کنیز معین، صاحب خود را به دنیا می‌آورد. یعنی جنس کنیزان، دخترانی خواهند زایید که این دختران در آینده، خود مالک کنیزانی خواهند بود و منظور این نیست که این کنیزی که الان دختری زاییده، مملوک دختر خودش است. بلکه منظور همان چیزی است که ذکر کردم که ضمیر به کنیز به اعتبار جنس کنیز برمی‌گردد نه کنیز معین، که این مساله هم زیاد اتفاق می‌افتد.
***
[۱] صحیح بخاری: کتاب الإیمان، باب سؤال جبریل النبیﷺ عن الإیمان و الإسلام و الإحسان و علم الساعة، حدیث شماره (۵۰). صحیح مسلم: کتاب الإیمان، باب بیان الإیمان و الإسلام و الإحسان و وجوب الإیمان بإثبات قدر الله، حدیث شماره (۱۰). از امیر المومنین عمر بن خطاب رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «مَا المسؤول عَنْهَا بِأَعْلَمَ مِنَ السَّائِلِ. قَالَ: فَأَخْبِرْنِي عَنْ أَمَارَتِهَا. قَالَ: أَنْ تَلِدَ الأَمَةُ رَبَّتَهَا».
