(۴۱۷۰) سوال: در سال گذشته نیت حج و عمره نمودم و هنگامی که به میقات رسیدم نیت احرام نموده و برای عمره لبیک گفتم زیرا برای حج پانزده روز باقی مانده بود و هنگامی عمره را ادا نمودم به جده سفر نموده و تا ایام حج در آن جا ماندم و برای حج از آن جا نیت احرام نمودم و حج را ادا نمودم اما برای تمتع قربانی نکردم و در این مورد سؤال نمود به من گفته شد: سفر تو از مکه به جده قربانی تمتع را از تو ساقط می­کند؛ آیا این درست است؟ اگر بعد از این مدت چیزی بر من واجب بوده چه چیزی باید انجام دهم؟

جواب:

متمتع کسی است که در ماه­های حج برای عمره احرام می­بندد و از آن خارج می­شود سپس در همان سال برای حج احرام می_­بندد و به نص قرآن قربانی بر او واجب است به دلیل فرموده­ی الله À: {فمَن تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ فِي الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ إِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمْ يَكُنْ أَهْلُهُ حَاضِرِي الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ}[بقره: ۱۹۶]( هر کس از عمره بهره­مند گردد سپس(اعمال) حج را آغاز کند آن چه از قربانی ( برای او) میسر شد ( ذبح می­کند) هر کس نیافت سه روز در( ایام) حج و هفت روز هنگامی که بازگشتید روزه بگیرید این ده (روز) کامل است این (حکم) برای کسی است که خانواده­ی او ساکن مسجد الحرام ( = مکه و اطراف آن) نباشد) و اهل علم اختلاف نموده که آیا اگر بین عمره و حج مسافت قصر سفر کند این قربانی ساقط می­شود یا خیر؟ صحیح این است که به خاطر عدم وجود دلیل صحیح ساقط نمی­شود و قربانی برای تمتع به مقتضای دلیل شرعی ثابت شده است لذا ساقط نمی­شود مگر به مقتضای دلیل شرعی دیگر اما اگر انسان به شهرش برگردد و هدفش ساقط نمودن قربانی نباشد سپس از شهرش برگردد و برای حج احرام ببندد صحیح این است که در این حالت قربانی بر او واجب نیست زیرا سفر برای حج از شهرش با سفر جدیدی آمده است لذا مانند افراد است.

اما به نسبت آن چه برای تو اتفاق افتاده یعنی به تو گفته شده که مسافرت تو به جده قربانی را از تو ساقط می­کند اگر کسی که به تو گفته اگر از اهل علم مورد اطمینان چه از لحاظ علمی و دینداری بوده چیزی بر تو نیست زیرا برخی از اهل علم چنین قولی دارند و چه بسا کسی که این فتوا را داده نظرش همین بوده است و آن چه بر عوام واجب است این است که از اهل علم سؤال کنند به دلیل فرموده­ی الله À: {فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِن كُنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ}[نحل: ۴۳](پس (ای مردم!) اگر نمی­دانید از اهل علم بپرسید) لذا هرگاه از آن­ها سؤال نمود و به او فتوا دادند اگر این فتوا اشتباه باشد بر گردن کسی است که فتوا داده است اما اگر کسی که به تو گفته چیزی بر تو واجب نیست از عوام الناس بوده که چیزی نمی­دانند بر تو جایز نیست به قول آن­ها اعتماد کنی و بر تو واجب است که از اهل علم سؤال کنی در این صورت الان بر تو واجب است برای حج تمتع سال گذشته­ی خود در مکه قربانی کنی و از آن بخوری، هدیه و صدقه بدهی.