(۶۱۰۷) حکم روزه‌ی کفاره بدون وجوب شرعی آن

(۶۱۰۷) سوال: نیت نموده که دو ماه برای الله À پی در پی روزه بگیرم به خاطر کفاره‌‌ی آنچه در زندگی خود مرتکب شدم. هنگامی که دوستان من متوجه شدند از من پرسیدند: آیا مرتکب عملی شدی که کفاره‌‌ی آن بر تو روزه‌‌ گرفتن دو ماه پی در پی را واجب نموده است. گفتم: خیر. گفتند: اگر روزه را کامل نکنی چیزی بر تو نیست بلکه برای تو این کار جایز نیست. بنابراین حرف‌‌ آن‌‌ها را قبول نموده و روزه را قطع کردم؛ آیا حرف آن‌‌ها درست است؟ انجام چه کاری بر من واجب است؟

جواب:

حرف آن‌‌ها درست است و انسان نمی‌‌تواند عبادتی را انجام دهد مگر آنچه اجازه‌‌ی الله À بر آن باشد و الله À به بندگانش امر نکرده دو ماه پی در پی از روی احتیاط به خاطر گناهان خود روزه بگیرند. اما به انسان امر شده زیاد توبه و استغفار نماید. رسول الله ﷺ بر این کار تشویق نموده و می‌‌فرماید: «یأیها الناس، توبوا إلی ربکم، فإني أتوب إلى الله في اليوم مائة مرة»[۱]: (ای مردم! به سوی پروردگار خود توبه کنید، همانا من در روز به سوی او صدبار توبه می‌‌کنم) این رسول الله ﷺ است. اینکه روزه را هنگامی که به تو خبر دادند قطع نمودی درست است و این از کمال ایمان است که انسان بر روی حق هنگامی که برای وی آشکار گشت بایستد. کسی که آنچه از علم را شنید و به آن عمل کرد کار خوبی کرده است. آنچه تو و سایر برادران را به آن نصیحت نموده این است که الله À را با چیزی عبادت نکنند مگر اینکه بدانند آن چیز از شریعت الله À است تا اینکه الله À را با بینش عبادت کنند. تشریع از آن ما نیست بلکه از آن الله À و رسولش ﷺ است. به همین دلیل الله À عیب گرفته و انکار نموده بر کسی که شریکانی برای خود همراه او گرفته‌‌اند که برای بندگان تشریع می‌‌کنند. الله À می‌‌فرماید: {أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُم مِّنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَن بِهِ اللَّهُ}[الشوری: ۲۱]: (آیا (مشرکان) معبودانی دارند که بدون اجازه‌‌ی الله آیینی برای آنها مقرر داشته‌اند؟ !).

شیخ بزرگوار! اما گفته‌‌اش: نیت کرده که روزه بگیرم؛ آیا در حکم نذر نیست؟

جواب: خیر، نذر نیست، زیرا فقط خبر از آنچه نیت نموده است سپس اگر نذر باشد در حالی که مشروع نباشد، وفای به آن درست نیست.

شیخ بزرگوار! چیزی در مقابل آن لازم نیست؟

جواب: اگر درست باشد که نذر است کفاره‌‌ی قسم به خاطر عدم وفای به آن لازم است همان‌‌طور که در بقیه‌‌ی نذرها لازم است. تمام نذرهایی که وفای به آن لازم نیست مانند نذر مباح، نذر لجاج و غضب (نذری که در آن شخص خود را از انجام چیزی منع می‌‌کند) و مانند آن، در صورتی که انجام ندهد در آن کفاره‌‌ی قسم وجود دارد.

[۱] مسلم: کتاب الذکر والدعاء والتوبة والاستغفار، باب استحباب الاستغفار والاستکثار منه، شماره‌ی (۲۷۰۲).

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: لقد نويت أن أصوم الله شهرين متتابعين تكفيرًا عما ارتكبته في حياتي، وحينما علم بذلك بعض زملائي سألوني إن كنت قد ارتكبت عملا يوجب كَفَّارة صيام شهرين متتابعين، فقلت لهم: لا، فقالوا: ليس عليك شيء لو لم تكمل الصيام، بل لا يجوز لك ذلك، فامتثلت كلامهم وقطعت الصيام، فهل كلامهم هذا صحيح؟ وماذا يجب عليَّ فِعْلُه؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: كلامهم صحيح، والإنسان لا يمكن أن يفعل من العبادات إلا ما أذن الله فيه ولم يأمر الله تعالى عباده أن يصوموا شهرين متتابعين احتياطاً عما قد يكون وقع منهم من الذنوب، ولكن الإنسان مأمور بأن يكثر من التوبة والاستغفار؛ فإن النبي عليه الصلاة والسلام حث على ذلك حيث قال: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ، تُوبُوا إِلَى رَبِّكُمْ، فَإِنِّي أَتُوبُ إِلى اللهِ فِي اليَوْمِ مِائَةَ مَرَّةٍ»، هذا هو النبي صلى الله عليه و سلم. وأما قطعك الصيام حين أخبروك فهذا حق، وهو من كمال الإيمان أن يقف الإنسان عند الحق متى تبين له؛ فقد أحسن من انتهى إلى ما سمع، والذي أنصحك وسائر إخواني المسلمين ألا يتعبدوا الله تعالى بشيء حتى يعلموا أنه من شريعة الله؛ ليعبدوا الله تعالى على بصيرة، فالشرع ليس إلينا، وإنما هو إلى الله ورسوله ولهذا عاب الله تعالى وأنكر على من اتخذوا شركاء معه يشرعون للعباد فقال: ﴿أَمْ لَهُمْ شُرَكَؤُا شَرَعُوا لَهُم مِّنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَنُ بِهِ اللَّهُ﴾ [الشورى: ٢١].

فضيلة الشيخ: لكن قوله :هذا نويت أن أصوم، ألا يُعتبر فيه حكم النذر؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لا هذا ليس نذرًا؛ لأنه إخبار عما نوى فقط، ثم لو كان نذرا وهو ليس بمشروع فإنه لا يَلْزَمُ الوفاء به.

فضيلة الشيخ: ولا يَلْزَمُه مقابل ذلك شيء؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لو صح أن يكون نذرًا لَلَزِمَه كَفَّارة يمين على عدم الوفاء به كما يَلْزَمُ في بقية النُّذُور، كل النُّذُور التي لا يَلْزَمُ الوفاء بها، كنذر المباح ونذر اللجاج، الغضب، ونحو ذلك، فيها كَفَّارة يمين إذا لم يفعلها.