پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۶۶۸۹) حکم دنبال کردن خطاها و اشتباه‌های بعضی معلم‌ها بدون برخی دیگر و گمان بد داشتن به آن‌ها چیست؟

(۶۶۸۹) سوال: شیخ بزرگوار، حکم دنبال کردن خطاها و اشتباه‌های بعضی معلم‌ها بدون برخی دیگر و گمان بد داشتن به آن‌ها چیست؟ آیا از عدالت در شغل این است که دنبال لغزش‌های برخی بود بدون اینکه به لغزش‌های برخی دیگر توجهی کرد با وجود این‌که انسان از خطا معصوم نمی‌باشد؟

جواب:

دنبال کردن اشتباه مسلمان حرام است حتی آنچه از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ذکر می‌گردد این‌ است که سخت تحذیر دادند و گفتند: «يَا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ وَلَمْ يَدْخُلِ الْإِيمَانُ قَلْبَهُ، لَا تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِينَ، وَلَا تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ؛ فَإِنَّهُ مَنِ اتَّبَعَ عَوْرَاتِهِمْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ، وَمَنْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ يَفْضَحْهُ فِي بَيْتِهِ»[۱]: (ای گروهی که به زبانش ایمان آورده و ایمان وارد قلبش نشده است، غیبت مسلمانان را نکنید و دنبال عیوب و بدی آن‌ها نباشید چراکه هرکسی عیوب و بدی آن‌ها را دنبال کند، الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ عیوب و بدی‌اش را دنبال می‌کند، رسوا می‌گردد اگرچه در خانه‌اش باشد (یعنی از مردم مخفی شده باشد)).

واجب مسلمان در قبال برادرش این است که خطاهای او را بپوشاند چرا کسی که خطاهای برادرش را بپوشاند الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خطاهای او را می‌پوشاند و دانسته شود که هیچ کس از نقص و کوتاهی و اشتباه خالی نیست لذا پوشاندن خطاها واجب است سپس کسی که این خطا از او سر زده است، نصیحت گردد چراکه دین، نصیحت است همانطور که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «الدِّينُ النَّصِيحَةُ. قُلْنَا: لِمَنْ؟ قَالَ: لِلَّهِ وَلِكِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ»[۲]: (دين نصيحت كردن است. گفتيم: براى چه كسی؟ گفتند: براى الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، و كتابش، و رسولش، و امامان مسلمانان، و عموم آنان).


[۱] سنن أبو داود: كتاب الأدب، باب في الغيبة، شماره (٤٨٨٠).

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: فضيلة الشيخ ما حكم تتبع زلات بعض المعلمات دون غيرهن، والبحث عن مخالفاتهن، وسُوء الظن بهن، دون غيرهن من المعلمات؟ وهل من العدل في العمل تتبع زَلَّات وهَفَوات البعض دون البعض الآخر، مع العلم بأن الإنسان غير معصوم من الزلل؟

فأجاب رحمه الله تعالى: تتبع عورات المسلمين محرَّم، حتى إن النبي صلى الله عليه وسلم فيما يُذكر عنه حذر عنه حذَّر من ذلك أشدَّ التحذير فقال: «يَا مَعْشَرَ مَنْ آمَنَ بِلِسَانِهِ، وَلَمْ يَدْخُلِ الْإِيمَانُ قَلْبَهُ، لَا تَغْتَابُوا الْمُسْلِمِينَ، وَلَا تَتَّبِعُوا عَوْرَاتِهِمْ، فَإِنَّهُ مَنِ اتَّبَعَ عَوْرَاتِهِمْ يَتَّبِعُ اللَّهُ عَوْرَتَهُ، وَمَنْ يَتَّبِعِ اللَّهُ عَوْرَتَهُ يَفْضَحْهُ فِي بَيْتِهِ».

والواجب على المسلم نحو أخيه أن يستر عوراته، فإن من ستر عورة أخيه ستّر الله عورته، وأن يعلم أنه لا يخلو أحدٌ من نقص، ولا يخلو أحد من تقصير، ولا يخلو أحد من عورة، فالواجب ستر العورات، ثم نصيحة من وجدت منه هذه العورة، فإن الدين النصيحة، كما قال النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم -: «الدِّينُ النَّصِيحَةُ». قَالُوا لَنْ؟ قَالَ: «لِلَّهِ وَلِكِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ».

مطالب مرتبط:

(۶۶۷۵) حکم تعریف و تمجید غیر واقعی برای خوشحال کردن دیگران

مهم آن است که وصف نمودن آن به خوب و نیکو، وصفی برای حرام نباشد که در این صورت اشکالی ندارد...

ادامه مطلب …

(۶۶۵۱) حکم عادی شمردن دروغ و غیبت در مجالس

کم شرعی غیبت حرام بودن آن است بلکه از گناهان کبیره می‌باشد...

ادامه مطلب …

(۶۶۵۴) آیا جایز است در مورد مردمی که مرتکب محرمات و فواحش می‌گردند، در غیابشان صحبت کنیم؟

بله جایز است که در مورد کارهایی که می‌کنند برای تحذیر دادن از آن و هم‌نشینی با آن‌ها صحبت کنی...

ادامه مطلب …

(۶۶۵۸) آیا غیبت کردن بودن ذکر اسم جایز است؟

غیبتی که از شخصی مجهول صحبت شود مثل اینکه بگوید: برخی مردم فلان چیز می‌گویند یا فلان کار می‌کنند، اشکالی ندارد به شرط این که شونده نفهمد مراد فلانی است....

ادامه مطلب …

(۶۶۷۴) در نفس خود شخصی را با آنچه بدش می‌آید یاد کردم، آیا گناه‌کار هستم؟

این غیبت محسوب نمی‌گردد ولی اگر نفس در مورد برادر مسلمانی چیزی گفت بهتر آن است که جلوی آن را گرفت تا که این سخن قلبی به سخن زبانی ارتقا نیابد و از باب گمان بد به مسلمانی نباشد و اصل در فرد مسلمان عدالت است و به او گمان بد نمی‌رود....

ادامه مطلب …

(۶۶۷۰) برخی مردم پسرانشان را دشنام می‌دهند، جزای آن‌ها چیست؟

دشنام دادن پسران بر دو وجه واقع می‌گردد:...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه