(۶۶۶۶) سوال: حکم کسی که از روی عصبانیت یا عمد به پدر و مادر خود را لعنت کند چیست؟ آیا این لعنت کردن چه از روی عمد یا روی چیز دیگر باشد کفاره دارد یا توبه؟

جواب:

لعنت کردن پدر و مادر از گناهان کبیره است چرا که از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ثابت است کسی که به پدر و مادر خود چه به صورت مستقیم لعنت کند یا سبب آن باشد از گناهان کبیره است چون به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم گفته شد: «يَا رَسُولَ اللَّهِ، وَكَيْفَ يَلْعَنُ الرَّجُلُ وَالِدَيْهِ؟ قَالَ: يَسُبُّ الرَّجُلُ أَبَا الرَّجُلِ، فَيَسُبُّ أَبَاهُ وَيَسُبُّ أُمَّهُ»[۱]: (ای رسول الله چگونه کسی  پدر و مادر خود را لعنت می‌کند؟ فرمودند: به پدر کسی دشنام می‌دهد و او نيز در مقابل به پدر و مادرش دشنام می‌دهد) و تفاوتی نمی‌کند که بدون سبب باشد یا به سبب عصبانیت لعنت کند مگر در مسئله‌ی عصبانیتی که شخص احساس نمی‌کند چه می‌گوید که در این صورت اشکالی بر او نیست چون آنچه را می‌گوید درک نمی‌کند و نمی‌فهمد و الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بنده را بر اساس آنچه می‌فهمد مجازات می‌کند نه براساس آنچه نمی‌فهمد مگر اینکه برای شخصی که سریع یا سخت عصبانی می‌شود شایسته است از اسبابی استفاده کند که آن را از بین ببرد یا آن را کم کند چون «أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم: أَوْصِنِي؟ قَالَ: لَا تَغْضَبْ. فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: لَا تَغْضَبْ»[۲]: (مردى به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم گفتند: مرا نصيحت كنيد، فرمودند: خشمگين نشويد، آن مرد چندين بار آن را تكرار كرد، فرمودند: خشمگين نشويد. (

لذا وقتی خشم را احساس نمود به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببرد و وضو گیرد که از اسباب از بین بردن عصبانیت می‌باشد.

 از اسبابی که انسان را از نتیجه‌های عصبانیت دور می‌کند، رفتن از آن مکان (که در آن خشمگین شده است) می‌باشد و از طرف درگیر خود دور شود تا در حرام واقع نگردد.

اما به نسبت توبه، او می‌تواند توبه کند و هیچ گناهی نیست که توبه نداشته باشد زیرا الله   سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰمی‌‌فرماید: {قُلۡ یَـٰعِبَادِیَ ٱلَّذِینَ أَسۡرَفُوا۟ عَلَىٰۤ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُوا۟ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ یَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِیعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ} [سوره الزمر: ۵۳]: ((ای پیامبر، از جانب من) بگو: «ای بندگان من که بر خود اسراف (و ستم) کرده‌اید! از رحمت الله نا امید نشوید، همانا الله همه‌ی گناهان را می‌بخشد، یقیناً او بسیار آمرزنده‌ی مهربان است) ولی اگر آن گناه متعلق به مخلوق می‌باشد باید برای درست کردن توبه‌اش از کسی که به او جنایت کرده است، طلب عفو کند تا توبه‌ی او کامل گردد.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] صحیح بخاری: كتاب الأدب، باب الحذر من الغضب، شماره (٥٧٦٥).