(۶۶۴۹) سوال: فرق بین غیبت و بهتان چیست؟ و حکم آن‌ها چه می‌باشد؟ و کسی که عزم توبه بر آن‌ها را دارد، چکار کند؟
جواب:
غیبت را رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم با این فرموده‌اش: «ذِكْرُكَ أَخَاكَ بِمَا يَكْرَهُ»[۱]: (ياد كردن برادرت از آنچه كه برايش ناخوشايند است)، تفسیر نموده‌اند؛ لذا غیبت یاد کردن برادرت در غیاب او با عیب گرفتن از صفات جسدی یا اخلاقی است و برای همین نیز به آن گفته شده: غیبت.
اما آنچه در مقابل او ذکر کردی، دشنام و ناسزا گفته می‌شود و این در صورتی است که شخص مذکور به آنچه گفتی متصف باشد اما اگر به آن متصف نباشد بهتان است یعنی دروغ می‌باشد و برای همین رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ فِي أَخِي مَا أَقُولُ؟ قَالَ: إِنْ كَانَ فِيهِ مَا تَقُولُ فَقَدِ اغْتَبْتَهُ، وَإِنْ لَمْ يَكُنْ فِيهِ فَقَدْ بَهَتَهُ»: (اگر ديديد كه آنچه مى‌گويم در برادرم وجود داشته باشد؟ فرمودند: اگر اين صفتى كه مى‌گويى در برادرت وجود دارد او را غيبت كرده‌اى، و اگر وجود نداشته باشد به او بهتان بسته‌اى. (
بنابراین فرق بین بهتان و غیبت این است که مردی که غیبت او را کردی به آنچه از او یاد کردی متصف باشد اما بهتان به آنچه از او ذکر کردی متصف نیست بلکه به او بهتان زدی و بر او دروغ بسته‌ای؛ لذا در این صورت جمع بین بهتان و غیبت می‌باشد.
[۱] تخریج آن گذشت.
