شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۸ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۶۶۴۰) علاج دوری از خشم

(۶۶۴۰) سوال: شیخ بزرگوار، من جوانی هستم که از اخلاق بد در تعامل یا کلامم رنج می‌برم با وجودی که برای اصلاح آن دائما تلاش کردم و الحمدلله به نماز‌های فرضم در وقتش و ادای نوافل و تلاوت کتاب الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ ملتزم هستم، آیا علاجی برای این امر وجود دارد؟ مرا راهنمایی کنید الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شما جزای خیر بدهد؟

جواب:

چیزی که ظاهر است این می‌باشد که علاج این امر آسان است مادامی که سوال کننده این اوصافی که ذکر کرد را داشته باشد، لذا شایسته است هنگامی که عصبانی شد، خشم خود را نگه دارد و آن را فرو کشد زیرا «أَنَّ رَجُلًا قَالَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم: أَوْصِنِي؟ قَالَ: لَا تَغْضَبْ. فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: لَا تَغْضَبْ»[۱]: (مردى به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم گفتند: مرا نصيحت كنيد، فرمودند: خشمگين نشويد، آن مرد چندين بار آن را تكرار كرد، فرمودند: خشمگين نشويد) پس خود را با آرام کردن اعصابش معالجه کند و هنگامی که عصبانی می‌گردد به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببرد سپس اگر ایستاده، بنشیند و اگر نشسته، دراز بکشد زیرا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرموده‌اند: «إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسُ، فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلَّا فَلْيَضْطَجِعْ»[۲]: (هرگاه یکی از شما عصبانی شد در حالی که ایستاده است، بنشیند و اگر عصبانیت او برطرف نشد، دراز بکشد. (

 الزاما همه‌ی این امور یک‌ مرتبه اتفاق نمی‌افتد و او یک‌مرتبه معالجه گردد چه بسا معالجه‌ی او زمان طولانی را طی کند ولی نفس خود را بدون علاج رها نکند.

 برای او واجب است که به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ رو نماید و دعا کند که او را از این اخلاق نکوهیده در امان دارد و الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هرگاه صدق و راستی بنده‌اش را در رو کردن به او و احساس نیازش به او را بداند، پاداش او را می‌دهد و کمکش می‌نماید.


[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: يا فضيلة الشيخ، إنني شاب أُعاني من سُوء الخلق سواء في المعاملة، أو في الكلام، رغم محاولاتي المستمرة لإصلاح ذلك، مع أنني – والله الحمد- ألتزم بأداء الفرائض في أوقاتها، وأداء النوافل، وتلاوة كتاب الله، فهل من علاج لهذا الأمر؟ وَجُهُونِي جزاكم الله خيرًا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الذي يظهر أن علاج هذا الأمر سهل، ما دام هذا السائل على الوصف الذي ذَكَرَه، فإنه ينبغي له إذا غَضِب أن يَحْبِسَ الغضب، وأن يَكْظِمه، لأن رجلا سأل النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- فقال: يا رسول الله أَوْصِنِي، قَالَ: «لاَ تَغْضَبْ فَرَدَّدَ مِرَارًا، قَالَ: «لَا تَغْضَبْ». فليعالج نفسه بتهدئة أعصابه، وإذا غضب استعاذ بالله من الشيطان الرجيم، ثم إن كان قائما جلس، وإن كان جالسا اضطجع، لقوله صلى الله عليه وعلى آله وسلم: «إِذَا غَضِبَ أَحَدُكُمْ وَهُوَ قَائِمٌ فَلْيَجْلِسُ، فَإِنْ ذَهَبَ عَنْهُ الْغَضَبُ وَإِلَّا فَلْيَضْطَجِعْ».

ولا يلزم أن تأتي الأمور دفعة واحدة، وتصح الحال، ربما يكون ذلك بعد معالجة طويلة، لكن لا يترك نفسه بدون العلاج.

ثم إنه يجب أن يتوجه إلى الله -تعالى- بالدعاء في أن يعصمه من هذا الخلق الذميم، والله -سبحانه وتعالى- إذا علم مِن عبده صِدْقَ التَّوَجُه إليه، والافتقار إليه، فإنه يُعِينُه ويُثيبه.

مطالب مرتبط:

(۶۶۴۵) بعضی از مردم به آنچه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از فضلش به دیگران داده، حسادت می‌کنند؛ نصحیت شما به آن‌ها چیست؟

نصیحت ما به آن‌ها این است که تقوای الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را رعایت کنند و از حسادت بر حذر باشند چون حسادت همانند آتش که هیزم را از بین می‌برد، نیکی‌ها را نابود می‌کند و حسادت فایده‌ی جز هم و غم برای شخص حسود ندارد....

ادامه مطلب …

(۶۶۳۲) کسب و تداوم فضائل اخلاقی در طول زندگی

اخلاق والا از کرم، شجاعت، بردباری و غیره به دو قسمت تقسیم می‌گردند:...

ادامه مطلب …

(۶۶۴۶) آیا برای مادر شوهر جایز است که در حال غیاب عروسش وارد اتاق او گردد و هرچه خواست از اتاقش بردارد؟

برای مادر شوهر جایز نیست که وارد اتاق خصوصی عروسش گردد زیرا این از اسراری است که انسان دوست ندارد کسی از آن اطلاع یابد و من این مادر شوهر را نصیحت می‌کنم که تقوای الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در مورد خودش رعایت کند...

ادامه مطلب …

(۶۶۳۷) کبر چیست؟ و چگونه انسان متکبر می‌شود؟

یعنی انسان حق را رد کند مثل این‌که نظری داشته باشد سپس به او گفته‌ شود که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم خلاف آن را گفته است ولی او قول رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم راقبول نکند...

ادامه مطلب …

(۶۶۴۲) حکم ناسزا گفتن به پدر در حالت خشم

حکم آن این است که برای انسان جایز نیست به یکی از مسلمانان ناسزا گوید یا دشنامشان دهد و به طریق اولی جایز نیست که به نزدیکانش و پدر و برادرانش ناسزا گوید لذا باید به سوی الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کند و از این عمل طلب بخشش نماید....

ادامه مطلب …

(۶۶۳۹) نصیحت شما برای اشخاصی که در حالت خشم قسم می‌خورند چیست؟

این زن را نصیحت می‌کنم که خشمگین نشود و هنگامی که خشم را احساس نمود، اگر ایستاده، بنشیند و اگر نشسته است، دراز بکشد و به الله  سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده پناه ببرد تا آنکه خشم او از بین برود...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه