(۶۳۶۸) سوال: آیا واجب است انسان اذکار را با صدایی که شنیده شود بگوید؟

جواب:

کافی است که اذکار را با زبان تلفظ کند به شرطی که حروف ادا شود، ولی صرف مرور کردن آن‌ها در دل کافی نیست.

اما نکته‌ای هست که جهر (بلند گفتن) ذکر بعد از نمازهای واجب سنت است، چنان‌که عبد الله بن عباس رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ گفته: «رَفْعَ الصَّوْتِ بِالذِّكْرِ حِينَ يَنْصَرِفُ النَّاسُ مِنَ الْمَكْتُوبَةِ كَانَ عَلَى عَهْدِ النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، وَ قَالَ: كُنْتُ أَعْلَمُ إِذَا انْصَرَفُوا بِذَلِكَ إِذَا سَمِعْتُهُ»^[۱]: (بلند گفتن ذکر پس از آن‌که مردم از نماز واجب سلام می‌دادند، در زمان رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم رواج داشت، (ابن عباس) می‌گوید: من وقتی صدای آن را می‌شنیدم، می‌فهمیدم که نماز تمام شده است).

اکنون بسیاری این سنت را اهمال کرده‌اند و اذکار را بلند نمی‌گویند، ولی حقیقت مستحق‌تر به پیروی است  و جهر آن بهتر است، مگر اینکه کسی در کنارت باشد که در حال قضای نمازی که از او فوت شده است، مباشد و از بلند شدن صدای تو برایش تشویش ایجاد شود، در این صورت صدای خود را بلند نکن.

[۱] صحیح بخاري: كتاب الأذان، باب الذكر بعد الصلاة، شماره (٨٠٥)، و صحیح مسلم: كتاب المساجد ومواضع الصلاة، باب الذكر بعد الصلاة، شماره (٥٨٣).