چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۳۶۶) دعای مستحب هنگام خواب چیست؟

(۶۳۶۶) سوال: دعای مستحب هنگام خواب چیست؟ و فایده‌اش چه می‌باشد؟

جواب:

دعای مستحب هنگام خواب از جمله آن، خواندن آیه‌الکرسی است: {ٱللَّهُ لَاۤ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَیُّ ٱلۡقَیُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةوَلَا نَوۡمࣱۚ لَّهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَـٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِی یَشۡفَعُ عِندَهُۥۤ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ یَعۡلَمُ مَا بَیۡنَ أَیۡدِیهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیۡءمِّنۡ عِلۡمِهِۦۤ إِلَّا بِمَا شَاۤءَۚ وَسِعَ كُرۡسِیُّهُ ٱلسَّمَـٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا یَـُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ} [سوره البقرة: ۲۵۵]: (الله (معبود بر حق است) هیچ معبودی بحق جز او نیست، زنده (و جهان هستی را) نگه دار و مدبر است، نه چرت او را فرا گیرد و نه خواب، آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است از آن اوست کیست که در نزد او جز به فرمان او شفاعت کند؟ آنچه در پیش روی آنان و آنچه در پشت سرشان است می‌داند و به چیزی از علم او، جز به آنچه بخواهد احاطه نمی‌یابد، کرسی او آسمان‌ها و زمین را در بر گرفته، و نگاهداری آن دو (زمین و آسمان) بر او گران و دشوار نیاید، و او بلند مرتبه و بزرگ است).

و : {قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ} [سوره اﻹخلاص: ۱]: ((ای پیامبر) بگو: او الله یکتا و یگانه است)، {قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلۡفَلَقِ} [سوره الفلق: ۱]: ((ای پیامبر) بگو: به پروردگار سپیده دم پناه می‌برم)، {قُلۡ أَعُوذُ بِرَبِّ ٱلنَّاسِ} [سوره الناس: ۱]: ((ای پیامبر) بگو: به پروردگار مردم پناه می‌برم).

و همچنین: «بِاسْمِكَ رَبِّ وَضَعْتُ جَنْبِي وَبِكَ أَرْفَعُهُ، إِنْ أَمْسَكْتَ نَفْسِي فَارْحَمْهَا، وَإِنْ أَرْسَلْتَهَا فَاحْفَظْهَا بِمَا تَحْفَظُ بِهِ عِبَادَكَ الصَّالِحِينَ»[۱]: (پروردگارم، با نام تو پهلويم را بر زمين گذاشتم و به كمك تو آن را بلند می‌كنم، اگر جانِ مرا گرفتی، آن را بيامرز و بر آن رحم بفرما و اگر جانم را به کالبدم برگرداندی، آن را با آنچه بندگان نيكوكارت را حفاظت می‌نمايی، حفاظت كن).

و نیز از جمله آن، این‌که  سی‌وسه بار تسبیح بگوید، و سی‌وسه بار الحمدلله و سی‌وچهار بار تکبیر بگوید.[۲]

و در هر حال، اذکار معروفی وجود دارد و برادر را نصیحت می‌کنیم که به کتاب «الکلم الطیب» شیخ‌الاسلام ابن تیمیه و تصحیح آن از شیخ ناصرالدین آلبانی و نیز به کتاب «الأذکار» نووی، و «الوابل الصیب» امام ابن القیم مراجعه کند، این کتاب‌ها در این زمینه شناخته‌شده هستند، پس به آن‌ها مراجعه کند، ولی شایسته است بر آن‌چه علمای مورد اعتماد نوشته‌اند اعتماد کند، چون اذکار زیادی بین دست مردم در کتاب‌هایی که منتشر شده، وجود دارد و برخی از این کتاب‌هایی که بین مردم دست‌به‌دست می‌شود، در آن چیزهایی هست که بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم دروغ بسته شده و تحذیر از آن واجب است.

و مهم این است که من این برادر سؤال‌کننده و غیر او را نصیحت می‌کنم که در این کتاب‌های اذکار وارد نشوند، چرا که در آن‌ها چیزهایی هست که هیچ حقیقتی ندارند، بلکه چیزهایی هستند که به دروغ بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم بسته شده‌اند، و باید در این‌باره به آن‌چه علمای ثقه در علم و دینشان نوشته‌اند، اعتماد کرد.


[۱] صحیح بخاری: كتاب الدعوات، باب التعوذ والقراءة عند المنام، شاره (٥٩٦١)، و صحیح مسلم: كتاب الذكر والدعاء والتوبة، باب ما يقول عند النوم وأخذ المضجع، شماره (٢٧١٤).

[۲] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما هو الدعاء المستحب ذكره عند النوم؟ وما هي فائدته؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الدعاء المستحب عند النوم منه قراءة آية الكرسي ﴿ ٱللَّهُ لَاۤ إِلَـٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَیُّ ٱلۡقَیُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةوَلَا نَوۡمࣱۚ لَّهُۥ مَا فِی ٱلسَّمَـٰوَٰتِ وَمَا فِی ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِی یَشۡفَعُ عِندَهُۥۤ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ یَعۡلَمُ مَا بَیۡنَ أَیۡدِیهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا یُحِیطُونَ بِشَیۡءمِّنۡ عِلۡمِهِۦۤ إِلَّا بِمَا شَاۤءَۚ وَسِعَ كُرۡسِیُّهُ ٱلسَّمَـٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا یَـُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِیُّ ٱلۡعَظِیمُ ﴾ [البقرة: ٢٥٥].

ومنه قراءة ﴿قُلْ هُوَ اللهُ أَحَدٌ﴾ [الإخلاص: 1]، و﴿ قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ ﴾ [الفلق : ١]، و﴿قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ﴾ [الناس: ١].

ومنه: «بِاسْمِكَ رَبِّ وَضَعْتُ جَنْبِي وَبِكَ أَرْفَعُهُ، إِنْ أَمْسَكْتَ نَفْسِي فَارْحَمْهَا، وَإِنْ أَرْسَلْتَهَا فَاحْفَظْهَا بمَا تَحْفَظُ بِهِ عِبَادَكَ الصَّالِحِينَ».

ومنها أَنْ يُسَبِّحَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ، وَيَحْمَدَ اللَّهَ ثَلَاثًا وَثَلَاثِينَ، وَيُكَبِّرَ اللَّهَ أَرْبَعًا وَثَلَاثِينَ.

وعلى كل حال فهناك أيضًا أذكار معروفة، وننصح الأخ أن يرجع إلى الكلم الطيب” لشيخ الإسلام ابن تيمية وتصحيحه للشيخ ناصر الدين الألباني، وكذلك كتاب الأذكار للنووي ، وإلى الوابل الصيب» للإمام ابن القيم، والكتب في هذا، معروفة، فليرجع إليها، ولكن ينبغي أن يعتمد على ما كتبه العلماء الثقات، لأن الأذكار كثر بين أيدي الناس تداول الكتب فيها، وهذه الكتب التي يتداولها الناس منها ما هو كَذِب موضوع على الرسول صلى الله عليه وسلم يجب الحذر منه.

والمهم أنني أنصح هذا الأخ السائل وغيره أن لا يتورطوا فيما كتب من الأذكار، فإنه كُتب فيها أشياء لا حقيقة لها، بل أشياء موضوعة مكذوبة على الرسول صلى الله عليه وسلم وأن يعتمدوا في ذلك على ما كتبه العلماء الثقات في علمهم ودينهم.

مطالب مرتبط:

(۶۳۷۳) زمان مشخص اذکار صبحگاه و شامگاه که در سنت مطهر وارد شده، چه زمانی است؟

بهترین زمان برای اذکار صبحگاه، بین نماز فجر و طلوع خورشید است، و بهترین زمان اذکار شامگاه، بین نماز عصر تا غروب خورشید است...

ادامه مطلب …

( ۶۳۷۸) صحت این جمله که «اللهم صل على محمد، وعلى آل محمد» را در روز جمعه هزار بار بگوییم، چگونه است؟

تعیین این ذکر به عدد معینی (مثل هزار بار) صحیح نیست اما زیاد فرستادن صلوات بر رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم در روز جمعه مشروع است...

ادامه مطلب …

(۶۳۷۴) آیا اذکار صبحگاه وقت مشخصی دارند؟

جایگاه آن از هنگام طلوع فجر است تا وقتی که خورشید طلوع کند و هنگام چاشت (ضحی) شود؛ و وقتی زمان چاشت فرارسید، وقت صبح پایان یافته است....

ادامه مطلب …

(۶۳۷۱) من الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را صد بار ذکر می‌کنم، آیا این ذکر وارد شده یا نه؟

بله، ذکر صد بار وارد شده و در آن خیر فراوانی هست،....

ادامه مطلب …

(۶۳۷۶) حکم به‌تأخیر انداختن اذکار صبحگاه تا ساعت یازده چیست؟

اگر به خاطر عذر باشد مثلاً اگر انسان خواب باشد و فقط در این ساعت بیدار شود، امیدواریم اشکالی نداشته باشد اما اگر بدون عذر باشد، اذکار صبحگاه جایگاهش همان وقت صبح است....

ادامه مطلب …

(۶۳۸۶) حکم استفاده از تسبیح در تسبیح گفتن چیست؟

بهتر است که انسان با انگشتانش تسبیح بگوید...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه