چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۳۲۵) آیا خواندن دعاها و اذکار از کتاب‌های ادعیه جایز است؟

(۶۳۲۵) سوال: آیا خواندن دعاها و اذکار از کتاب‌های ادعیه جایز است؟

جواب:

اگر این کتاب‌ها فقط آنچه از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم به صورت صحیح یا حسن نقل شده را دربرداشته باشند، اشکالی ندارد که انسان یکی از این کتاب‌ها را بردارد و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با اذکاری که در آن آمده یاد کند؛ زیرا بسیاری از اذکار هستند که انسان نمی‌تواند آن‌ها را حفظ کند.

و به مناسبت این موضوع، مایلم درباره کاری که برخی طواف‌کنندگان یا سعی‌کنندگان در حج یا عمره انجام می‌دهند تذکری بدهم: می‌بینی هر کس کتابچه‌ای به‌دست دارد که در آن نوشته شده دعای دور اول، دعای دور دوم، دعای دور سوم، تا آخر… این کار بدعت است و اهل علم به آن تصریح کرده‌اند و شایسته نیست که انسان این کتابچه‌ها را همراه خود ببرد؛ زیرا اگر اذکار موجود در آن‌ها صحیح باشند، جایگاه آن‌ها این مکان (طواف و سعی) نیست، بلکه در جای دیگر وارد شده‌اند و تخصیص آن‌ها به این مکان بدعت شمرده می‌شود، و اگر صحیح نباشند که بدتر و دورتر از سنت هستند و از همین‌رو ما به برادران معتمر، حاجیان و طواف‌کنندگان طواف مستحب نصیحت می‌کنیم که بر این کتابچه‌ها اعتماد نکنند، بلکه انسان بر آنچه در دل دارد اعتماد کند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با آنچه از خیر دنیا و آخرت می‌خواهد دعا کند، اگرچه تکرار کند: اللهم اغفر لي، اللهم اغفر لي، اللهم ارحمني، اللهم ارزقني، یا بگوید: لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الحمد، له الملك، وهو على كل شيء قدير، یا هر مقدار که بخواهد از قرآن بخواند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز قراءة الأدعية والأذكار مِن كُتب الأدعية؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: إذا كانت هذه الكتب لا يُذكر فيها إلا الصحيح عن النبي أو الحسن، فلا بأس أن يأخذ الإنسان كتابا منها، ويذكر الله -عز وجل- بما فيها من الأذكار، لأن كثيرًا من الأذكار لا يمكن للإنسان أن يحفظها عن ظهر قلب.

وبالمناسبة أود أن أنبه على ما يحمله بعض الطائفين، أو بعض الساعين في حج، أو عمرة، فتجد كل واحد يحمل كُتيبا فيه دعاء الشوط الأول، ودعاء الشوط الثاني، ودعاء الشوط الثالث إلى آخره، فإن هذا بدعة، نَصَّ أهل العلم على ذلك، ولا ينبغي للإنسان أن يحمل هذه الكتيبات، لأن الأذكار الواردة فيها، إن كانت صحيحة، فهي ليست في هذا المحل، بل في محل آخر، وتخصيصها بهذا المحل يعتبر بدعة، وإن لم تكن صحيحة فهي أبعد وأبعد من السنة، ولهذا ننصح إخواننا المعتمرين والحجاج، والمتطوعين بالطواف ألا يعتمدوا على هذه الكتيبات، وأن يعتمد الإنسان على ما في نفسه، فيدعو الله -تعالى- بما يشاء من خيري الدنيا والآخرة ولو أن يكرر: اللهم اغفر لي، اللهم اغفر لي، اللهم ارحمني، اللهم ارزقني، أو يكرر: لا إله إلا الله وحده لا شريك له، له الحمد له الملك، وهو على كل شيء قدير، أو يقرأ ما شاء من القرآن.

مطالب مرتبط:

(۶۳۲۴) حکم خواندن دعا پس از پایان هر جزء قرآن

از روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نبود که هرگاه از خواندن قرآن فارغ می‌شد دعا کند...

ادامه مطلب …

(۶۳۳۹) حکم ذکر و دعای جمعی پیش از اقامه‌ی نماز در ماه رمضان

نظر ما درباره این دعا آن است که بدعت می‌باشد زیرا در زمان رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم چنین چیزی شناخته‌شده نبود که مردم پیش از اقامه یا پس از نمازها به‌صورت جمعی دعا کنند...

ادامه مطلب …

(۶۳۳۱) آیا امید به اجابت دعا و محبت خدا پس از گریه و تضرع، نشانه‌ی ایمان است؟

این گمان جایز بلکه مطلوب است که انسان به پروردگارش حسن ظن داشته باشد...

ادامه مطلب …

(۶۳۵۷) من حدود پنجاه هزار ریال بدهی دارم، چه دعایی برای پرداخت بدهی گفته می‌شود؟

انسان به پروردگارش پناه ببرد و از او بخواهد که قرضش را ادا کند و او را از فقر بی‌نیاز سازد.....

ادامه مطلب …

(۶۳۵۰) معنای دعای رسول الله صَلّى‌اللهُ‌عَلَیهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم چیست که فرمود: «اللهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنْ عِلْمٍ لَا يَنْفَع»

دعای «اللهم إني أعوذ بك من علم لا ينفع» به این معناست که علم در اینجا مقیّد شده به‌این‌که نافع نباشد، چون علم یا نافع است یا مضر...

ادامه مطلب …

(۶۳۵۴) حکم تعبیر «أسمو إليه» در سیاق دعا

اگر مقصود او از «أسمو» رسیدن به خیری مانند علم نافع، عمل صالح، اخلاق نیکو و مانند آن باشد، اشکالی ندارد اما بهتر این است که دعا را معیّن‌ کند و بگوید:...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه