سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۳۲۴) حکم خواندن دعا پس از پایان هر جزء قرآن

(۶۳۲۴) سوال: ما هر روز قرآن می‌خوانیم و الحمد لله هر روز یک جزء می‌خوانیم، حکم دعایی که پس از پایان هر جزء می‌خوانیم چیست؟ آیا این دعا از نظر شرعی جایز است یا نه؟

جواب:

الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِی رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةلِّمَن كَانَ یَرۡجُوا۟ ٱللَّهَ وَٱلۡیَوۡمَ ٱلۡـَٔاخِرَ وَذَكَرَ ٱللَّهَ كَثِیرا} [سوره اﻷحزاب: ۲۱]: (بی‌تردید، در [رفتار و گفتار] رسول الله، سرمشق نیکویی برایتان است؛ برای هر کس که به الله و روز آخرت امید دارد و الله را بسیار یاد می‌کند) و از روش رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نبود که هرگاه از خواندن قرآن فارغ می‌شد دعا کند، بلکه از ایشان صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ثابت است که عبدالله بن مسعود رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ در حضورشان از سوره نساء قرائت کرد، و هنگامی که به این آیه رسید: {فَكَیۡفَ إِذَا جِئۡنَا مِن كُلِّ أُمَّةِۭ بِشَهِیدوَجِئۡنَا بِكَ عَلَىٰ هَـٰۤؤُلَاۤءِ شَهِیدا} [سوره النساء: ۴۱]: (و [حال و روزِ ناباوران] چگونه باشد آنگاه که از هر امتی شاهدی را [که پیامبر همان امت باشد] به میان ‌آوریم و تو را [نیز ای پیامبر، درباره‌ی ابلاغ پیام الهی] بر اینان گواه ‌آوریم‌؟)، رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمود: «حَسْبُكَ الْآنَ»[۱]: (الان بس است) پس به سوی او نگاه کردم و دیدم که چشمانش اشک می‌ریزد، رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم پس از این دعا نکرد و عبدالله بن مسعود نیز دعا نکرد اما اگر انسان دعایی کوتاه و آسان بکند، مثل اینکه بگوید: الحمد لله، اللهم تقبل مني، و این را نه به نیت سنت و نه به عنوان ذکری ثابت که همیشه بعد از قرائت گفته شود، بر زبان آورد، امیدوارم اشکالی نداشته باشد.


[۱] صحيح بخاری: كتاب فضائل القرآن باب البكاء عند قراءة القرآن، شماره (٤٧٦٨)، و صحیح مسلم: كتاب صلاة المسافرين وقصرها، باب فضل القرآن، شماره (۸۰۰).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل نحن نقرأ القرآن والحمد لله في كل يوم نقرأ جزءا، فما حكم الدعاء الذي نفعله بعد الانتهاء من الجزء؟ هل هذا جائز في الشرع أم لا؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: يقول الله -عز وجل- ﴿ لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِی رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةࣱ لِّمَن كَانَ یَرۡجُوا۟ ٱللَّهَ وَٱلۡیَوۡمَ ٱلۡـَٔاخِرَ وَذَكَرَ ٱللَّهَ كَثِیرࣰا ﴾ [الأحزاب: ٢١]. وليس من هدي النبي – صلى الله وعليه وسلم- أنه كان إذا فرغ من القراءة دعا، بل قد ثبت عنه صلى الله عليه وعلى آله وسلم- أنه قرأ عنده عبد الله بن مسعود  رضي الله عنه من سورة النساء، فلما بلغ قوله – تعالى – ﴿ فَكَیۡفَ إِذَا جِئۡنَا مِن كُلِّ أُمَّةِۭ بِشَهِیدࣲ وَجِئۡنَا بِكَ عَلَىٰ هَـٰۤؤُلَاۤءِ شَهِیدࣰا ﴾ [النساء: ٤١]. قال النبي صلى الله عليه وسلم: «حَسْبُكَ الآنَ». فَالْتَفَتُ إِلَيْهِ، فَإِذَا عَيْنَاهُ تَذْرِفَانِ. ولم يَدْعُ رسول الله صلى الله عليه وسلم بعد هذا، ولا دعا عبد الله بن مسعود أيضًا، لكن لو قال الإنسان دعاء يسيرًا سهلا، مثل أن يقول الحمد لله، اللهم تقبل مني، لا على أنه سنة، ولا على أنه قول راتب كلما قرأ، فأرجو ألا يكون به بأس.

مطالب مرتبط:

(۶۳۴۷) آیا مسح صورت با دست‌ها بعد از دعا، سنت است یا بدعت؟

به نظر من کسی که صورتش را مسح می‌کند مورد انکار قرار نمی‌گیرد، و کسی هم که مسح نمی‌کند، نیز به این کار امر نمی‌شود....

ادامه مطلب …

(۶۳۰۱) کدام زمان‌ها و مکان‌ها محل اجابت دعا هستند؟

از زمان‌هایی که دعا در آن‌ها مستجاب می‌شود، پایان شب است و ساعتی در روز جمعه وجود دارد، چنان‌که در حدیث آمده است...

ادامه مطلب …

(۶۳۰۷) حکم آغاز دعا با حمد خداوند و صلوات بر پیامبر در نماز و سجده

تمام نماز، خود ثنا و ستایش است؛ زیرا انسان از همان لحظه‌ای که وارد نماز می‌شود، می‌گوید:...

ادامه مطلب …

(۶۳۴۴) آیا خواندن سوره فاتحه در دعا، یا در پایان دعا جایز است؟

خواندن فاتحه پیش از دعا یا در پایان دعا بدعت است....

ادامه مطلب …

(۶۳۱۵) حکم تکرار در دعا و مشروعیت دعا یک‌باره در خطبه جمعه

برای انسان جایز است که فقط یک بار دعا کند و جمله‌ای را که با آن دعا کرده تکرار نکند، پس تکرار، جزو آداب است، نه شروط....

ادامه مطلب …

(۶۳۲۲) آیا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم پس از نماز دست به دعا برمی‌داشت؟

روایت نشده که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم پس از نماز فرض، یا حتی پس از نافله، دست‌های خود را برای دعا بلند کرده باشد؛ بلکه رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم امت خود را راهنمایی کرده که دعایشان پیش از سلام باشد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه