(۶۲۲۷) حکم همکاری با گناهکارِ بی‌اعتنا به نصیحت در محیط کاری

(۶۲۲۷) سوال: با مردی کار می‌کنم که بر انجام برخی از گناهان اصرار دارد و به نصیحت اهمیتی نمی‌دهد، برایش چند کتاب دینی بردم تا شاید از آن‌ها بهره‌مند شود، اما فایده‌ای نداشت، آیا کار کردن با او را ترک کنم، با این‌که در نزد ما کار بسیار کمیاب است؟ یا اینکه ادامه‌ی نصیحت و راهنمایی من ممکن است او را از گناهانش بازگرداند؟ راهنمایی‌مان کنید.

جواب:

بر این برادر لازم است که تا زمانی که امیدی به اثرگذاری دارد، به نصیحت کردن ادامه دهد و نباید خسته و دلسرد شود یا ناامید گردد؛ چرا که (در بسیاری از موارد)، درِ هدایت در اولین تلاش باز نمی‌شود، ولی در تلاش دوم یا سوم یا حتی بیشتر ممکن است گشوده شود، همچنین باید از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى طلب هدایت برای او کند؛ چون دعای انسان برای برادرش در پشت سر، مستجاب است، چرا که فرشته می‌گوید: «آمین، و برای تو هم همانند آن»، باید با بهترین روش او را نصیحت کند؛ اما اگر او نپذیرفت و همچنان بر گناه باقی ماند، آنگاه اگر این گناه در حضور خودت انجام می‌شود و طبیعت کار ایجاب می‌کند که در حین ارتکاب گناه در کنار او باشی، در این صورت ماندن در این کار جایز نیست؛ چون نشستن در کنار اهل گناه، معصیت و مشارکت در گناه است همان‌گونه که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى می‌فرماید: {وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَیۡكُمۡ فِی ٱلۡكِتَـٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَایَـٰتِ ٱللَّهِ یُكۡفَرُ بِهَا وَیُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُوا۟ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ یَخُوضُوا۟ فِی حَدِیثٍ غَیۡرِهِۦۤ إِنَّكُمۡ إِذࣰا مِّثۡلُهُمۡ} [سوره النساء: ۱۴۰]: (و [ای مؤمنان،] مسلماً [الله این حُکم را] در این کتاب [= قرآن] بر شما نازل کرده است که: «چون شنیدید [افرادی] آیات الله را انکار می‌کنند و آن را به تمسخر می‌گیرند، با آنان ننشینید تا به سخنی دیگر بپردازند. [اگر با آنان بنشینید،] در این صورت، قطعاً شما [نیز] همانند آنان خواهید بود») اما اگر آن گناهان بیرون از محیط کاری که با او شراکت داری انجام می‌شود، و تو شاهد آن‌ها نیستی و رضایتی هم نسبت به آن‌ها نداری، در این صورت باقی ماندن در کارت اشکالی ندارد، این به نسبت نصیحتی که برای تو است.

اما نصیحت ما به آن مرد این است که باید تقوای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى را در مورد خودش رعایت کند و توبه‌کند؛ زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى توبه را بر بندگانش از تمام گناهان واجب کرده است چنان‌که می‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ تُوبُوۤا۟ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةࣰ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن یُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَیِّـَٔاتِكُمۡ وَیُدۡخِلَكُمۡ جَنَّـٰتࣲ تَجۡرِی مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَـٰرُ} [سوره التحريم: ۸]: (ای کسانی ‌که ایمان آورده‌اید، به سوی الله توبه کنید؛ توبه‌ای خالصانه. امید است پروردگارتان گناهانتان را از شما بزداید و شما را به باغ‌هایی [از بهشت] وارد کند که جویبارها از زیر [درختان] آن جاری است) و رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نیز فرمان به توبه داده و فرمودند: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ، تُوبُوا إِلَى اللَّهِ، فَإِنِّي أَتُوبُ فِي الْيَوْمِ إِلَيْهِ مِائَةَ مَرَّةٍ»^{^[۱]}: (ای مردم، به‌سوی الله توبه کنید، پس من روزی صد بار به‌سوی او توبه می‌کنم).

پس واجب است که گناه را ترک کند، بر آن پشیمان شود و تصمیم بگیرد که هرگز به آن بازنگردد؛ تا توبه‌اش واقعی باشد تا مبادا ناگهان مرگ او را در حالی فرا گیرد که هنوز در گناه است و دیگر توبه‌اش سودی نداشته باشد همان‌گونه که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَى می‌فرماید: {وَلَیۡسَتِ ٱلتَّوۡبَةُ لِلَّذِینَ یَعۡمَلُونَ ٱلسَّیِّـَٔاتِ حَتَّىٰۤ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ إِنِّی تُبۡتُ ٱلۡـَٔـٰنَ} [سوره النساء: ۱۸]: (و برای کسانی که [تا پایان عمر همواره] مرتکب کارهای ناشایست می‌شوند و هنگامی که مرگ یکی از آنان فرامی‌رسد می‌گوید: «اکنون توبه کردم» [هیچ] توبه [و بخششی در کار] نیست).

هیچ‌کس نمی‌داند مرگ چه زمانی به سراغش می‌آید، پس نصیحت من برای او و هر گناهکاری که بر نفس خود دلسوز است، این است که پیش از آن‌که راه گریزی برایش باقی نماند، توبه کند و از گناه بازگردد.

[۱] صحیح مسلم: كتاب الذكر والدعاء، باب استحباب الاستغفار والاستكثار منه، شماره (۲۷۰۲).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنه يعمل مع رجُل يُصِرُّ على ارتكاب بعض المخالفات، ولا يعبأ بالنصيحة، وقد أحضرتُ له بعض الكتب الشرعية، عَلَّه يستنير بها، ولكن دون جدوى، فهل أترك العمل معه، رغم ندرة العمل عندنا، أم أن نصحي، وإرشادي له قد يجعله يتراجع عن معاصيه؟ نرجو النصيحة والإرشاد.

فأجاب رحمه الله تعالى: النصيحة في هذا الشأن يمكن أن نوجهها إليك وإليه، أما بالنسبة لك، فالواجب عليك أن تتابع النصيحة ما دمت ترجو أن يكون لها أثر في إصلاح هذا الرجل، ولا تمل، ولا تسأم، ولا تيأس، فإن الباب قد لا ينفتح في أول محاولة، وينفتح في المحاولة الثانية، أو الثالثة، أو الرابعة، أو أكثر، واسأل الله له الهداية فإن دعاءك لأخيك في ظهر الغيب حَرِي بالإجابة، لأن الملك يقول: آمين ولك بمثله، وادعه بالتي هي أحسن، فإن أبى وأصر على ما هو عليه من المعصية، فإن كان يفعل المعصية بحضورك، لأن طبيعة العمل تقتضي أن تكون حاضرًا وهو يعمل المعصية، فلا يجوز لك أن تبقى في هذا العمل، لأن الجلوس مع أهل المعاصي معصية، ومشاركة لهم في الإثم، كما قال الله تعالى ﴿ وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَیۡكُمۡ فِی ٱلۡكِتَـٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَایَـٰتِ ٱللَّهِ یُكۡفَرُ بِهَا وَیُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُوا۟ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ یَخُوضُوا۟ فِی حَدِیثٍ غَیۡرِهِۦۤ إِنَّكُمۡ إِذࣰا مِّثۡلُهُمۡ ﴾ [النساء: ١٤٠]، أي إن قعدتم معهم فأنتم إذا مثلهم.

أما إذا كانت المعاصي التي يعملها خارج العمل الذي أنت مشارك له فيه، فإنه لا يضيرك أن تبقى في عملك، لأنك لم تشاهد المعاصي التي يفعلها، ولم ترضَ بها، هذا بالنسبة للنصيحة لك.

أما نصيحتي له، فإنني أقول: عليه أن يتقي الله في نفسه، وأن يتوب إلى الله -عز وجل- لأن الله -عز وجل- أوجب التوبة على عباده من جميع الذنوب، قال الله – تعالى – ﴿ یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ تُوبُوۤا۟ إِلَى ٱللَّهِ تَوۡبَةࣰ نَّصُوحًا عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن یُكَفِّرَ عَنكُمۡ سَیِّـَٔاتِكُمۡ وَیُدۡخِلَكُمۡ جَنَّـٰتࣲ تَجۡرِی مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَـٰرُ ﴾[التحريم: ۸].

وأمر النبي صلى الله عليه وسلم بالتوبة إلى الله، فقال النبي – عليه الصلاة والسلام-: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ تُوبُوا إِلَى اللَّهِ، فَإِنِّي أَتُوبُ فِي الْيَوْمِ إِلَيْهِ مِائَةَ مَرَّةٍ ».

فالواجب عليه أن يُقلع عن الذنب، ويندم عليه، ويعزم على ألا يعود إليه في المستقبل، حتى تكون توبته نَصُوحا، لئلا يَفْجَأَه الموت وهو مقيم على معصيته، فلا تنفعه التوبة حينئذ، لقول الله تعالى ﴿ وَلَیۡسَتِ ٱلتَّوۡبَةُ لِلَّذِینَ یَعۡمَلُونَ ٱلسَّیِّـَٔاتِ حَتَّىٰۤ إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ إِنِّی تُبۡتُ ٱلۡـَٔـٰنَ ﴾ [النساء: ١٨].

فالإنسان لا يدري متى يَفْجَؤُه الموت، فنصيحتي له، ولكل مُذنب مُشْفِق على نفسه أن يتوب إلى الله، ويُقلع عن ذَنْبه قبل ألا يكون له مناص منه.