(۶۲۲۳) سوال: فرزند متأهلی دارم که کودکی هم دارد و با ما در یک خانه زندگی می‌کند، اما هر روز پناه بر الله، شراب می‌نوشد و برای خانواده مشکل‌ساز شده، و علاوه بر آن، کلمات زشت و حتی کفرآمیز پناه بر الله، به زبان می‌آورد، با اینکه او را نصیحت کرده‌ام که از شراب دست بردارد و رفتاری نیکو با خانواده داشته باشد که مورد رضای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است، اما پند نگرفته است؛ آیا حق دارم او را از خانه بیرون کنم به‌خاطر این پسری نافرمان است؟ چگونه باید با او رفتار کنم که نه موجب خشم الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شود و نه گناهی بر گردنم بماند؟ چون من انسانی هستم که حج به‌جا آورده‌ام و از عقاب می‌ترسم، پس ما را نصیحت و راهنمایی فرمایید، اجر شما با الله.

جواب:

نخست، این نصیحت را به این پسر که به این بلا گرفتار شده، یعنی معتاد نوشیدن شراب، تقدیم می‌کنم و به او می‌گویم:

نوشیدن شراب از گناهان کبیره است و شراب کلید هر شرّی است، شراب در کتاب الله، سنت رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم، و با اجماع مسلمانان حرام است، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوۤا۟ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَیۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَـٰمُ رِجۡسࣱ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّیۡطَـٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ* إِنَّمَا یُرِیدُ ٱلشَّیۡطَـٰنُ أَن یُوقِعَ بَیۡنَكُمُ ٱلۡعَدَ ٰ⁠وَةَ وَٱلۡبَغۡضَاۤءَ فِی ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَیۡسِرِ وَیَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ} [سوره المائدة: ۹۰-۹۱]: (ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بی‌تردید، شراب و قمار و نشانه‌های معبودان باطل و تیرهای قرعه‌کشی [برای فالگیری]، پلید [و] از کار[های] شیطان هستند؛ پس از آنها دوری کنید؛ باشد که رستگار شوید* در حقیقت، شیطان می‌خواهد با شراب و قمار، در میان شما دشمنی و کینه ایجاد کند و شما را از یاد الله و از نماز بازدارد؛ پس [ای مؤمنان، حال که حقیقت را دانستید،] آیا از آنها دست برمی‌دارید؟) و از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ثابت شده که فرمودند: «لَعَنَ اللَّهُ الْخَمْرَ، وَشَارِبَهَا، وَسَاقِيَهَا، وَبَائِعَهَا، وَمُبْتَاعَهَا، وَعَاصِرَهَا، وَمُعْتَصِرَهَا، وَحَامِلَهَا، وَالْمَحْمُولَةَ إِلَيْهِ»^[۱]: (الله خمر و نوشنده‌اش و ساقی آن و فروشنده‌اش و خریدارش و شراب‌گیرنده‌اش و کسی که دستور به گرفتن آن دهد و حمل‌کننده‌اش و کسی را که شراب برای او حمل می‌شود را لعنت کرده است) و نیز ثابت است که فرمودند: «كُلُّ مُسْكِرٍ خَمْرٌ ، وَكُلُّ مُسْكِرٍ حَرَامٌ، وَمَنْ شَرِبَ الْخَمْرَ فِي الدُّنْيَا فَمَاتَ وَهُوَ يُدْمِنُهَا لَمْ يَتُبْ، لَمْ يَشْرَبْهَا فِي الْآخِرَةِ» صحیح مسلم: كتاب الأشربة، باب بيان أن كل مسكر خمر وأن كل خمر حرام، شماره (۲۰۰۳).: (هر چیزی که مست‌کننده باشد، خمر است و هر مست‌کننده‌ای حرام است و کسی که در دنیا خمر بنوشد و درحالی بمیرد که به آن معتاد بوده و توبه نکرده باشد، در آخرت آن را نخواهد نوشید).

نصوص در این زمینه بسیار است و برای بسیاری از مردم شناخته شده است، پس بر این پسر که به این بلا مبتلا شده، واجب است که به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کند، از این گناه دست بکشد، از همنشینی با شراب‌خواران دوری نماید، و اصلاً به آن فکرهم نکند تا که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را به هدایت موفق گرداند و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هرگاه در بنده‌اش صدق نیت در توبه خالصانه را ببیند، او را خواهد پذیرفت، و راه توبه را برایش آسان خواهد کرد.

اما نصیحت دوم، متوجه توست ای برادر سؤال‌کننده و خانواده‌ات:

الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را به‌خاطر نعمتی که به شما داده و شما را از آن‌چه این شخص بدان مبتلا شده حفظ کرده، شکر گزارید، و تا جایی که می‌توانید، در نصیحت او بکوشید، اگر موفق شدید و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ هدایتش کرد، این هم به سود اوست و هم به سود شما اما اگر فایده‌ای نداشت، اشکالی ندارد که او را از خانه بیرون کنید، بلکه چه‌بسا واجب باشد که او را بیرون نمایید، تا پلیدی‌اش به دیگر افراد خانه سرایت نکند، و تا از او آسیبی به مادرش یا خواهرانش یا خود تو ای سؤال‌کننده، یا دیگران نرسد.

مهم این است که اگر از کارهای زشتش دست نکشید، بر شما واجب است که او را از خانه بیرون کنید و چه بسا بیرون کردنش، باعث هدایتش شود، وقتی ببیند که فضا برایش تنگ شده و از خانواده‌اش و طرد و رانده‌شده، شاید به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بازگردد و توبه کند و من اصلاً صلاح نمی‌دانم که او را در خانه نگه دارید.

[۱] سنن أبو داود: كتاب الأشربة، باب العنب يعصر للخمر، شماره (٣٦٧٤).