(۶۱۳۸) حکم ادامه نذر روزه با وجود مشقت و ضرر

(۶۱۳۸) سوال: پدر و عموی پدرم هنگام بیماری یکی از فرزندانشان نذر نموده هر سال یک ماه روزه بگیرند و الان بیش از دوازده سال است که روزه می‌‌گیرند اما الان به خاطر این روزه دچار آسیب شده‌‌اند. لطفا این مشکل را حل کنید.

جواب:

آنچه آشکار است این ضرر به خاطر روزه گرفتن هر ماه در سال به آن‌‌ها نرسیده، زیرا می‌‌توانند این ماه را در زمستان زمانی که هوا خنک و روز کوتاه است روزه بگیرند و آنچه اکنون آشکار است به خاطر این روزه بیمار شده‌‌اند و علت این بیماری هم خودشان هستند که با این نذر خود را در آن قرار داده‌‌اند. در این مناسبت دوست دارم برادران خود را یاد آوری کنم که رسول الله ﷺ از نذر نهی نموده و می‌‌فرماید: «إنه لا یأتي بخير»[۱]: (خیری را نمی‌‌آورد) بنابراین بر مسلمان واجب است از آن بر حذر باشد و برای او جایز نیست نذر کند و خود را به آنچه الله À او را ملزم نساخته ملزم نماید، زیرا این از سختی است و بسیار هستند برخی از مردمی که برای رسیدن به مصلحت یا بر طرف ساختن ضرری نذر می‌‌کنند سپس هنگامی که این ضرر از آنها دور شد یا اینکه آن مصلحت برای آنها حاصل شد؛ به راست و چپ روی آورده شاید از این نذر خود را رها کند و چه بسا آنچه نذر نموده را ترک نموده و به آن وفا نکند در حالی که این خطر بزرگی است همان‌‌طور که الله À می‌‌فرماید: {وَمِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ * فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}[التوبة: ۷۵-۷۷]: (برخی از آنها با الله (عهد و) پیمان بستند که اگر (الله) از فضل خود (نصیبی) به ما دهد قطعاً صدقه (و زکات) خواهیم داد واز نیکوکاران خواهیم بود * پس چون (الله) از فضل خود به آنها (نصیبی) بخشید، به آن بخل ورزیده واعراض کنان روی گرداندند (وسر پیچی کردند) * پس (این عمل، ) نفاق را تا روزی که او (الله) را ملاقات کنند در دل‌‌هایشان بر قرار ساخت و به (سبب) آنچه که با الله وعده کرده بودند خلاف نمودند (وعهد شکنی کردند) وبه (سبب) آنکه دروغ می‌گفتند) لذا نصیحت من به برادران این است که هرگز نذر نکنند و هرگاه دچار ضرری شدند به وسیله‌‌ی دعا، برگشت و خضوع به الله À پناه آورند چه بسا الله À آن را برطرف سازد و هرگاه مصلحتی را می‌‌خواستند؛ رسیدن به آن، میسر شدن آن همچنین یاری نمودن آن‌‌ها برای رسیدن به آن را از الله À بخواهند. این‌‌گونه مقصود آنها حاصل می‌‌شود.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل لي والد وعمه نذرا عند مرض أحد أولادهم صيام شهر من كل سنة، ومضى على ذلك أكثر من اثنتي عشرة سنة وهما يصومان، والآن لحق بهما مضرة من هذا الصيام نرجو الإفادة وحل المشكلة.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الذي يبدو أنهما لم يلحقهما ضرر من صيام شهر من سنة؛ لأنهما لهما أن يصوما هذا الشهر في أيام الشتاء وفيها برودة الجو وقصر النهار، وهما فيما يبدو سئما فقط من هذا الصيام، ولكن سأمها هما اللذان قد جلباه لنفسهما بهذا النذر وبهذه المناسبة أود أن أذكر إخواني بأن النبي صلى الله عليه وسلم نهى عن النذر وقال: «إِنَّهُ لا يَأْتِي بِخَيْر»، وعلى هذا فيجب على المسلم أن يتحرز منه، وأن يحذر منه، ولا يجوز له أن يَنْذُر ويُلْزِمُ نفسه بما لم يُلْزِمه الله به؛ فإن ذلك من المشقة، وكثيرًا ما ينذر بعض الناس ليحصل له مصلحة أو يندفع عنه مضرة ثم إذا اندفعت تلك المضرة أو حصلت تلك المصلحة صار يتجول يمينا وشمالا لعله يتخلص من هذا النذر، وربما يترك ما نذر ولا يفي به، وهذا خطر عظيم كما قال الله عز وجل: ﴿وَمِنْهُم مَّنْ عَهَدَ اللهَ لَبِنْ مَاتَنَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّلِحِينَ * فَلَمَّا ءاتَهُم مِّن فَضْلِهِ، بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ﴾ [التوبة: ٧٥ – ٧٧]. فنصيحتي للإخوان ألا يَنْذُروا أبدا، وإذا نزل بهم أمر يضرهم فليلجئوا إلى الله عز وجل بالدعاء والإنابة والخضوع لعل الله يرفعه عنهم، وإذا أرادوا مصلحة ما لهم فليسألوا الله تعالى وصولها وتيسيرها لهم وإعانتهم على الوصول إليها، وبهذا يحصل لهم المقصود.