(۶۱۲۳) پاداش روزه‌ی نذری و تأثیر نیت در قبولی آن

(۶۱۱۳) سوال: زنی نذر نموده اگر الله À امری از امور دنیا را برای او محقق ساخت یک هفته روزه بگیرد، لذا آن امر محقق شد و به نذر خود وفا نمود. سؤال این است که آیا برای او پاداش روزه نوشته می‌‌شود و به وسیله‌‌ی آن نیکی‌‌هایش افزایش می‌‌یابد یا خیر؟ زیرا روزه‌‌ی او به خاطر محقق شدن امری از امور دنیا بوده است؟

جواب:

بله، بر وفای به نذر خود پاداش دارد اما بر نذر خود پاداش ندارد، زیرا رسول الله ﷺ از نذر نمودن نهی نموده و می‌‌فرماید: «إنه لا یأتي بخير»[۱]: (خیری را نمي‌‌آورد) همچنین می‌‌فرماید: «إنه لا یرد قضاء»[۲]: (مقدرات را تغییر نمی‌‌دهد) متأسفانه بسیاری از مردم هرگاه خود یا یکی از نزدیکان یا دوستانش دچار بیماری شود می‌‌گوید: به خاطر الله نذر می‌‌کنم اگر الله مرا یا بیمار مرا شفا داد یک ماه روزه بگیرم یا فلان مقدار صدقه بدهم یا شبیه آن. این اشتباه است. یعنی آیا الله À مصیبت را جز با شرط بر نمی‌‌دارد؟ به الله قسم، هزگز نذر مقدری را تغییر نمی‌‌دهد. اگر الله À مقدر نموده باشد این بیمار فوت کند، فوت می‌‌کند هر چند که برای شفای آن نذر کرده باشد و اگر الله À مقدر نموده باشد که شفا یابد، شفا می‌‌یابد هر چند برای آن نذر نکرده باشد. نذر همان‌‌طور که رسول الله ﷺ می‌‌فرماید: مقدری را تغییر نمی‌‌دهد و خیری نمی‌‌آورد و از آن نهی نموده است. به همین دلیل تمایل برخی از اهل علم به حرام بودن نذر است و بر انسان واجب است دست نگه دارد. دیدگاه حرام بودن آن دیدگاه قوی بوده و دور نیست:

اول: زیرا رسول الله ﷺ از آن نهی نموده است.

دوم: هرگاه از انسان بلا برداشته شود یا اینکه نعمتی برای او حاصل شود، آن را به نذر خود نسبت می‌‌دهد و می‌‌گوید: هنگامی که نذر نمودم الله خیر را برای من آورد یا اینکه هنگامی که نذر نمودم الله بیمار مرا شفا داد. آن را به فضل الله À نسبت نمی‌‌دهد و این مسئله‌‌ی بزرگی است.

سوم: نذر کننده سریع پشیمان شده و می‌‌گوید: ‌ای کاش خود را مقید نمی‌‌کردم و‌ای کاش نذر نمی‌‌کردم. بسیار پشیمان می‌‌شود سپس هرگاه آنچه را شرط نموده محقق شد درِ هر عالِمی را می‌‌زند تا اینکه چه بسا خود را رها سازد. بنابراین در مشکل بزرگی می‌‌افتد. چقدر زیاد هستند کسانی که می‌‌خواهند خود را رها کنند سپس برخی اوقات به نذری که در مقابل آنچه می‌‌خواسته و الله À به او داده، وفا نمی‌‌کند. این شخص در حقیقت به عهدی که با الله À بسته وفا نمی‌‌کند در حالی که این خطر بزرگی است. الله À می‌‌فرماید: {وَمِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ * فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}[التوبة: ۷۵-۷۷]: (برخی از آنها با الله (عهد و) پیمان بستند که اگر (الله) از فضل خود (نصیبی) به ما دهد قطعاً صدقه (و زکات) خواهیم داد واز نیکوکاران خواهیم بود * پس چون (الله) از فضل خود به آنها (نصیبی) بخشید، به آن بخل ورزیده واعراض کنان روی گرداندند (وسر پیچی کردند) * پس (این عمل، ) نفاق را تا روزی که او (الله) را ملاقات کنند در دل‌‌هایشان بر قرار ساخت و به (سبب) آنچه که با الله وعده کرده بودند خلاف نمودند (وعهد شکنی کردند) وبه (سبب) آنکه دروغ می‌گفتند) چه بسا این نذر کننده که به عهد و پیمان خود وفا نکرده و تا هنگام مرگ دچار نفاق شود -پناه بر الله-.

بنابراین‌ای برادرم! از نذر پرهیز نموده و تو را از نذر بر حذر می‌‌دارم و نذر نکن! اگر بیمار داری از الله À برای او طلب شفا کن و اگر چیزی از مال خود را گم کردی از الله À طلب کن آن را برگرداند و اگر فقیر هستی از الله À طلب بی نیازی کن و نذر نکن!

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة : امرأة نذرت صيام أسبوع إذا حقق الله لها أمرًا من أمور الدنيا، وفعلا تحقق لها هذا الأمر، وفعلا وفت بنذرها، فالسؤال: هل يُكتب لها أجر على صيامها لهذا، وتزيد حسناتها بذلك الصيام أم لا؛ لأن صيامها كان من أجل تحقيق أمر من أمور الدنيا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم هي تُؤْجر على وفائها بالنذر، لكن لا تؤجر على نذرها؛ لأن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- نهى عن النذر وقال: «إِنَّهُ لا يَأْتِي بِخَيْرٍ»، وقال: «إِنَّهُ لا يَرُدُّ قَضَاءً»، وكثير من الناس مع الأسف إذا حصل له مرض أو لأحدٍ من أقاربه أو أصحابه قال: الله عليَّ نَذْرٌ إن شفاني الله أو شفى الله مريضي أن أصوم شهرًا أو أن أتصدق بكذا أو ما أشبه ذلك، هذا غلط، فهل الله -عز وجل- لا يكشف السوء إلا بشرط! كلا والله النذر لا يَرُدُّ قضاء، إن كان الله قد قضى على هذا المريض أن يموت مات ولو نذر لشفائه، وإن كان الله قد قضى عليه الشفاء شفي وإن لم ينذر له، فالنذر كما قال النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم لا يَرُدُّ قَضَاءً ولا يأتي بخير ونهى عنه، ولهذا مال بعض أهل العلم إلى تحريم النذر وأن الإنسان يجب عليه أن يمسك، والقول بأنه حرام قول قوي وليس ببعيد:

أولا: لأن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- نهى عنه.

ثانيا: أن الإنسان إذا زالت عنه النقمة أو حصلت له النعمة ينسبها إلى نذره، يقول: لما نذرت أتى الله لي بالخير أو لما نذرت شفى الله مريضي، لا ينسبها إلى فضل الله، وهذه مسألة عظيمة.

ثالثا: أن الناذر ما أسرع ما يندم ويقول: ليتني ما قيدت نفسي، ليتني لم أنذر، فيندم ندما عظيمًا، ثم إذا وقع ما اشترط ذهب إلى باب كل عالم يسأله لعله يتخلص، فيقع في مشكلة عظيمة، وما أكثر الذين يطلبون التخلص، ثم إنه أحيانًا لا يفي بما نذر أن يعطيه الله -عز وجل- ما أحب، ولكنه لا يفي الله بما نذر، وهذا خطر عظيم أيضًا، قال الله عز وجل: ﴿وَمِنْهُم مَّنْ عَهَدَ اللَّهَ لَبِنْ ءَاتَنَا مِن فَضْلِهِ، لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّلِحِينَ * فَلَمَّا ءاتَهُم مِّن فَضْلِهِ، بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقَا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يلْقَوْنَهُ﴾ [التوبة: ٧٥-٧٧] ، ربما يصاب هذا الناذر الذي لم يف بما وعد الله بالنفاق إلى الموت والعياذ بالله.

فابتعد – يا أخي- عن النذر، وإياك والنذر، ولا تنذر؛ فإن كان لك مريض فاسأل الله له الشفاء، وإن كنت فقدت شيئًا من مالك فاسأل الله أن يرده عليك، وإن كنت فقيرًا فاسأل الله الغنى ولا تَنْذُر.