دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۶۰۹۵) حکم شکستن قسم و استغفار هنگام قسم یاد کردن

(۶۰۹۵) سوال: شیخ بزرگوار! حکم شریعت از دیدگاه شما پیرامون کسی که به الله قسم یاد نماید و آن امری را که به خاطر آن قسم یاد نموده انجام ندهد چیست؟ حکم کسی که در لحظه‌‌ای‌‌ که قسم یاد می‌‌کند استغفار می‌‌گوید چیست؟

جواب:

هرگاه انسان بر انجام چیزی قسم یاد نماید سپس آن را انجام ندهد بر او کفاره لازم است، به دلیل فرموده‌‌ی الله: {فَكَفَّارَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ ۖ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ ۚ ذَٰلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ ۚ}[المائدة: ۸۹]: (پس کفاره‌‌ی آن اطعام ده مسکین است از غذاهای متوسطی که به خانواده‌‌ی خود می‌خورانید یا لباس پوشاندن آنها و یا آزاد کردن یک برده لذا اگر کسی (هیچ یک از اینها) را نیابد سه روز روزه بگیرد این کفاره‌‌ی سوگندهای شما است) لذا هرگاه بر چیزی قسم یاد نمود و گفت: به الله قسم فلان کار را انجام می‌‌دهم اما آن را انجام نداد بر او این کفاره لازم است. یا اینکه برده آزاد می‌‌کند یا ده مسکین غذا می‌‌دهد از متوسط آنچه به خانواده‌‌اش می‌‌خوراند یا لباس می‌‌پوشاند. اگر نیافت بر او واجب است سه روز پی در پی روزه بگیرد و فایده‌‌ای ندارد که بعد از قسم استغفر الله بگوید و آنچه به او سود می‌‌رساند این است که إن شاء الله بگوید. بنابراین هرگاه بر چیزی قسم یاد نمود و گفت: إن شاء الله و به قسم خود وفا نکرد چیزی بر او نیست. هرگاه گفت: به الله قسم إن شاء الله فلان کار را انجام خواهم داد ولی انجام نداد کفاره ندارد. این چیزی است که در سنت از رسول الله ﷺ وارد شده است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: ما حكم الشرع في نظركم فضيلة الشيخ فيمن يحلف بالله دون أن ينفذ الأمر الذي حلف من أجله؟ وحكم من يستغفر الله في نفس اللحظة التي حلف بها؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: إذا حلف الإنسان على شيء أن يفعله ولم يفعله فعليه الكفَّارة؛ لقوله تعالى: ﴿فَكَفَرَتُهُ إِطْعَامُ عَشَرَةِ مَسَكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ فَمَن لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلَثَةِ أَيَّامٍ ذَلِكَ كَفَرَةُ أَيْمَنِكُمْ إِذَا حَلَفْتُمْ﴾ [المائدة: ۸۹] فإذا حلف على شيء وقال: والله لأَفْعَلَنَّ كذا ولم يفعله فعليه هذه الكَفَّارة؛ إما أن يُعتق رقبة أو يطعم عشرة مساكين من أوسط ما يطعم أهله أو يكسوهم، فإن لم يجد فعليه أن يصوم ثلاثة أيام متتابعة، ولا ينفعه إذا قال: أستغفر الله بعد اليمين، وإنما الذي ينفعه أن يقول: إن شاء الله، فإذا حلف على شيء وقال: إن شاء الله ولم يوف بيمينه فلا شيء عليه، فإذا قال: والله لأفْعَلَنَّ كذا إن شاء الله ولم يفعل فليس عليه كفارة، هذا ما جاءت به السُّنَّة عن النبي صلى الله عليه وسلم.

مطالب مرتبط:

(۶۰۳۰) حکم قسم دروغ به قصد فرار از پرداخت دین

این کار تو از گناهان کبیره بوده و اگر این قسم تو را از زندان در این دنیا نجات دهد، تو را از عذاب روز قیامت نجات نمی‌‌دهد مگر اینکه الله À بخواهد. ...

ادامه مطلب …

(۶۰۶۵) حکم فتوا دادن بدون علم

در حقیقت این افرادی که (بدون علم) فتوا می‌‌دهند مرتکب گناه بزرگی می‌‌شوند. نمی‌‌دانم چه چیزی این افراد را وادار به پیش‌‌روی و مسابقه در فتوا می‌‌کند در حالی که این امرِ بسیار خطرناک و بزرگی بوده و شخص فتوا دهنده واسطه‌‌ی بین الله À و بندگانش در تبلیغ شریعت است....

ادامه مطلب …

(۶۰۸۱) حکم عمل نکردن به قسم

باید بدانیم آیا این قسم‌‌ها بر چیزی در آینده بوده یا در گذشته؟ آیا در این قسم‌‌ها إن شاء الله گفته یا خیر؟ آیا این قسم‌‌های مکرر بر یک چیز بوده یا چند چیز؟ نیاز است همه‌‌ی این امور را بدانیم. ...

ادامه مطلب …

(۶۰۴۰) حکم برداشتن مال شوهر بدون اطلاع او برای نفقه فرزندان

برای زن جایز نیست بدون اجازه از مال شوهرش بردارد، زیرا الله À بر بندگان حرام کرده که از مال یکدیگر بردارند و این مسئله را رسول الله ﷺ در حجة الوداع بیان نموده

ادامه مطلب …

(۶۱۰۵) آیا دادن کفاره‌‌ی قسم به ده مسکین شرط است؟

بله، باید برای ده مسکین باشد، زیرا این نص قرآن است....

ادامه مطلب …

(۶۰۵۵) حکم قسم‌های دروغین

صیغه‌‌ی قسم با اینکه انسان بگوید: و قسم به حیات الله، اشکالی ندارد، زیرا قسم به الله À بوده یعنی با اسمی از اسماء الله ﷺ است همچنین با صفاتش نیز درست است مانند حیات، علم، عزت، قدرت و ......

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه