(۵۸۹۷) سوال: قاتل، چه عمدی و چه غیر عمدی، هرگاه دیه را پرداخت نمود و اولیای مقتول پذیرفتند؛ آیا از مسئولیت خون برائت حاصل می‌‌کند؟

جواب:

شکی در آن نیست که از مسئولیت خون در این دنیا بری می‌‌شود؛ زیرا آنچه بر او واجب بوده را ادا کرده است. اگر قاتل توبه‌‌ی نصوح و خالصانه نماید امید است الله À مسئولیت او را در قبال مقتول بپذیرد و به مقتول پاداشی برای آنچه در دنیا از دست داده؛ عطا کند؛ به دلیل عموم فرموده‌‌‌‌ی الله À: {وَالَّذِينَ لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ ۚ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ أَثَامًا * يُضَاعَفْ لَهُ الْعَذَابُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَيَخْلُدْ فِيهِ مُهَانًا * إِلَّا مَن تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَّحِيمًا}[الفرقان: ۶۸-۷۰]: (و کسانی که با الله معبود دیگر را نمی‌‌خوانند و نفسی را که الله (کشتنش را) حرام کرده است جز به حق نمی‌‌کشند و زنا نمی‌‌کنند و هر کس چنین کند مجازات گناه (خود) را خواه دید * عذاب او در روز قیامت مضاعف می‌‌گردد و با خواری (و ذلت) در آن جاودان خواهد ماند * مگر کسی که توبه کند و ایمان آورد و عمل صالح انجام دهد؛ این‌‌ها هستند که الله بدی‌‌هایشان را به نیکی‌‌ها مبدل می‌‌کند و الله آمرزنده‌‌ی مهربان است) از جمله‌‌ی این گناهان بزرگ کشتن را ذکر نمود و ظاهر این آیات بر عمومیت است و اینکه الله À به وسیله‌‌ی توبه‌‌ی صادقانه گناه او را کفاره می‌‌کند و آنچه از حق مقتول واجب بوده را به جای او متحمل می‌‌شود. برخی از علما می‌‌گویند: بلکه حق مقتول باقی است و از حسنات قاتل گرفته می‌‌شود اما این قول مرجوحی بوده زیرا مخالف با ظاهر آیه است. اگر کسی می‌‌خواهد چیزی را قرض بگیرد به این قصد که آن را پرداخت کند، الله À به جای او ادا می‌‌کند یعنی پرداخت آن را برای او در دنیا آسان می‌‌کند یا اینکه در آخرت به جای او پرداخت می‌‌کند؛ این مانند همان است در صورتی که الله À توبه‌‌ی او را بپذیرد.