(۴۹۶۹) آیا فردی که در ازدواج تاخیر می کند، گناهکار است؟

(۴۹۶۹) سوال: آیا فردی که در ازدواج تاخیر می کند، گناهکار است؟

جواب:

فردی که قدرت مالی و جسمی دارد، اگر در ازدواج تاخیر کند با سخن و روش رسول اللهﷺ به مخالفت پرداخته است، زیرا رسول الله ﷺ می فرماید: «يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ، مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ البَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ، فإنَّه أَغَضُّ لِلْبَصَرِ، وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ، وَمَن لَمْ يَسْتَطِعْ فَعليه بالصَّوْمِ، فإنَّه له وِجَاءٌ»^{^[۱]}. « ای گروه جوانان، از شما کسانی که توانایی دارد، پس ازدواج کند، زیرا ازدواج نگه دارندهی چشم- ازنگاه حرام- و شرمگاه است، پس کسی کن توانایی ازدواج ندارد، روزه بگیرد، زیرا روزه نگه دارندهی شهوات است»

اهل علم در مورد جوانی که از شهوت و قدرت ازدواج برخوردار است و در ازدواج تاخیر میکند، اختلاف نظر دارند که آیا این فرد گناهکار است یا خیر؟ برخی از آنان گفتند که بله گناهکار است، زیرا دستور رسول اللهﷺ مقتضی وجوب است و به تاخیر انداختن واجب امری محرم است. و برخی دیگر از آنان میگویند: خیر گناهکار نمیشود، زیرا دستور رسول اللهﷺ جنبهی تشویقی دارد و نه وجوب، مگر اینکه با ترک ازدواج، ترس از ارتکاب فعل زنا وجود داشته باشد، در نتیجه با ازدواج کردن از رخ دادن این مفسده جلوگیری کند.

در هر صورت توصیهی من به همه افرادی که اللهù به آنان توانایی مالی داده و از شهوت برخوردار هستند در ازدواج تاخیر نکنند، و اگر هم ازدواج کردند و نیاز به تعدد دارند، ازدواج کنند، زیرا اللهù اجازه داده تا چهار همسر میتوانند اختیار کنند، و رسول اللهﷺ به زیادی امت خودش تشویق کرده، میفرمایند: «تزوَّجوا الودودَ الولودَ، فإِنَّي مُكاثِرٌ بكمُ الأمَمَ»^{^[۲]}.

« با زنانی که همسرانشان را زیاد دوست دارند و زیاد بچه دار میشوند ازدواج کنید، زیرا من به زیادی امت خودم افتخار می کنم».

پس بدون تردید تعدد در ازدواج سبب زیاد شدن فرزندان میشود، از عبدالله بن عباسJ روایت شده که میگوید: «…فإن خير هذه الأمة أكثرها نساء» «…همانا خیر این امت در کثرت زنان است».[۳] اما تعدد در ازدواج امری مشروع و نیکی است، مشروع است، به شرطی که فرد توانایی رعایت عدالت بین همسران و قدرت مالی داشته باشد و اگر ترس از این داشت که نتواند عدالت را رعایت کند، همانگونه که الله ù میفرماید:{فَانكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۖ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا تَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَدْنَىٰ أَلَّا تَعُولُوا}[النساء-۳]ترجمه: (با زنان دیگری که برای شما حلالند و دوست دارید، با دو یا سه یا چهار تا ازدواج کنید. اگر هم می‌ترسید که نتوانید میان زنان دادگری را مراعات دارید، به یک زن اکتفاء کنید یا با کنیزان خود (که هزینه‌ی کمتری و تکلّفات سبکتری دارند) ازدواج نمائید. این (کار، یعنی اکتفاء به یک زن، یا ازدواج با کنیزان) سبب می‌شود که کمتر دچار کجروی و ستم شوید و فرزندان کمتری داشته باشید).

[۱] – به تخریج آن اشاره شد.

[۲] – ابوداوود آن را تخریج کرده است: باب نکاح، باب نهی از ازدواج با زنی که بچه دار نمیشود، شماره(۲۰۵۰). و نسایی: در باب نکاح مکروه بودن ازدواج با زن عقیم، شمارهر(۳۲۲۷).

[۳] – امام بخاری آن را تخریج کرده است: کتاب نکاح، باب کثرت زنان، شماره (۵۰۶۹).

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل تأخير الزواج للرجل فيه إثم؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: تأخير الزواج للرجل إذا كان قادرا قدرةً مالية وبدنية مخالف لتوجيه الرسول -عليه الصلاة والسلام- فإن الرسول صلى الله عليه وسلم قال: «يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ، مَنِ اسْتَطَاعَ البَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ، فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ، وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءُ».

واختلف العلماء -رحمهم الله – في الشاب الذي له شهوة وقدرة على النكاح هل يأثم في تأخيره أم لا؟ فمنهم من قال: إنه يأثم؛ لأن الأمر فيه للوجوب، وتأخير الواجب مُحرَّم ومنهم من قال: إنه لا يأثم؛ لأن الأمر فيه للإرشاد، إلا أن يخاف الزنى بتَرْكِه، فحينئذ يجب عليه دَرْءًا لهذه المفسدة.

وعلى كل حال فإن نصيحتي لإخواني الذين أعطاهم الله -عز وجل- المال، وعندهم شهوة، أن يتزوجوا، إن كانوا لم يتزوجوا أول مرة فَلْيتزوَّجُوا وليبادروا، وإن كان عندهم زوجات، وكانوا محتاجين إلى زوجات أخرى، فإنهم يتزوجون، وقد أباح الله لهم أن يتزوجوا أربعًا، والنبي -عليه الصلاة والسلام – حثّ على كثرة الأولاد في الأمة الإسلامية، وقال: «تَزَوَّجُوا الْوَدُودَ الْوَلُودَ فَإِنِّي مُكَاثِرٌ بِكُمُ الْأُمَمَ».

فلا شك أن تعدد الزوجات سبب لكثرة الأولاد، وصحَّ عن عبد الله بن عباس رضي الله عنهما أنه قال: «… فَإِنَّ خَيْرَ هَذِهِ الأُمَّةِ أَكْثَرُهَا نِسَاءً». ولكن التعدد جائز أو محمود، ومشروع بشرط أن يكون الإنسان قادرًا على العدل قدرةً بدنية، وقدرة مالية، فإن خاف ألَّا يَعْدِلَ فقد قال الله تعالى: ﴿ فَأَنكِحُوا مَا طَابَ لَكُم مِّنَ النِّسَاءِ مَثْنَى وَثُلَثَ وَرُبَعَ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلَّا نَعْدِلُوا فَوَاحِدَةً أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَنُكُمْ ذَلِكَ أَدْنَى أَلَّا تَعُولُوا ﴾ [النساء: ٣].