جمعه 18 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
10 اکتبر 2025

(۴۹۵۳) حکم شرعی پرداخت رشوه برای رفع مشکل اداری

(۴۹۵۳) سوال: اگر کار من در یکی از ادارات حکومتی دچار مشکل شده باشد و برای حل این مشکل، تنها راه حلم این باشد که به یکی از کارمندان مبلغی پول به عنوان رشوه پرداخت کنم؟ آیا این کار مجاز است؟ لطفا بنده را راهنمایی بفرمایید خداوند به شما اجر عنایت بفرماید.

جواب:

بر کارمندان واجب است که تقوای خداوند عزوجل را پیشه کنند و وظایف خود را به وجه مطلوب به انجام برسانند و بین ارباب رجوع‌های خود هیچ تفاوتی قایل نشوند و چه این ارباب رجوع فقیر باشد چه غنی و چه از نزدیکان باشد و چه نباشد در انجام کار وی تلاش و کوششی یکسان به خرج دهند و تنها اولیت آنها برای انجام دادن کار مردم نوبت باشد و نوبت هیچ کس را برای اغراض شخصی به تاخیر نیندازند یا نوبت کس دیگری را به دلایل فامیلی و غیره پیش نیندازند. همچنین هرگز نباید عمدا در کار مردم تاخیر ایجاد کنند تا ارباب رجوع ناچار شود برای اینکه مشکلش حل شده و کارش انجام گردد به آنها پول و رشوه و هدیه بدهد که اگر چنین کنند نه تنها مرتکب گناه، بلکه حتی مرتکب خیانت نیز شده‌اند.

و بر کسی که سرپرستی این کارمندان را بر عهده دارد واجب است که آنها را توبیخ و تادیب و جریمه کند و یا به جای آنها فردی اصلح‌تر را در آن پست بگمارد. پول‌هایی که از این طریق به دست می‌آید بدون شک حرام است و مال باطل و السحت به حساب می‌آید. کارمندانی که رشوه دریافت می‌کنند از دو وجه گناهکارند: وجه اول اینکه در وظیفه‌ای که به آنها محول شده است خیانت کرده‌اند و وجه دوم نیز این است که مال باطل خورده‌اند. پس بر هر کدام از این کارمندان که توفیق توبه یافته واجب است که اموالی را که از این طریق کسب کرده است به صاحبان آنها بازگرداند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إذا كان لي معاملة في إحدى الدوائر الحكومية، ولا أستطيع إنجازها إلا إذا دفعت مبلغا من المال لأحد الموظفين، فهل يجوز لي ذلك؟ أفيدوني مأجورين؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الواجب على الموظفين أن يتقوا الله -عز وجل وأن يؤدوا وظيفتهم على الوجه المطلوب، وألا يُحابوا في وظائفهم شريفا، ولا قريبا، ولا غنيا، ولا صديقا، بل يكون الناس عندهم على حد سواء، كل من سبق فهو أحق ، ولا يَحِلّ لهم أن يؤخروا معاملات الناس مِنْ أجل التنكيل بالناس، أو إرهاق الناس، أو مِنْ أَجْلِ أن يُضطر الناس إلى بذل العوض لهم، فإن فعلوا هذا فهم آثمون، بل وخائنون أيضًا.

والواجب على من له ولاية عليهم أن يُنكّل بهم ويؤدبهم، ويستبدل بهم خيرا منهم، ولكن هؤلاء الذين أخذوا منهم شيئًا هم أكَّالون للسُّخت، أَكَّالون للمال بالباطل، آثمون من وجهين الوجه الأول الخيانة في وظيفتهم، والوجه الثاني أكل هذا المال بالباطل، وعلى من وُفِّق من هؤلاء الموظفين وتاب أن يَرُدَّ ما أخذه إلى أصحابه.

مطالب مرتبط:

(۴۹۵۷)حکم پرداخت رشوه برای دفع ظلم

این مساله امر بسیار عظیمی است که اکثر مردم اسیر آن می‌شوند و سبب آن تعلل برخی از مسئولین در انجام کار ارباب رجوع است بدین صورت که مردم به آنها رشوه پرداخت نکنند، کار آنها را انجام نخواهند داد...

ادامه مطلب …

(۴۹۵۹) حکم شرعی پرداخت پول برای حمایت در نزاع‌های قبیله‌ای بر سر زمین

گر دلایل و مستنداتی در دست دارد که حق با این قبیله است، اگر مبلغی به عنوان حق الوکاله از آنها اخذ نماید اشکال شرعی ندارد....

ادامه مطلب …

(۴۹۶۴) حکم استفاده ناخواسته از مالی که منشأ حرام دارد

کسی که در مالش هم رزق حلال و هم رزق حرام وجود داشته باشد، خوردن از مال او حلال است....

ادامه مطلب …

(۴۹۵۶) حکم شرعی دریافت رشوه در تنگدستی و فشار معیشتی

ابدا بر تو حلال نیست که برای رفع احتیاجات خانواده خود رشوه دریافت کنی و بلکه باید کاری که به تو محول شده را تمام و کمال به انجام برسانی و حق هر محقی را به وی بدهی و این حقوقی که به تو داده می‌شود مقابل این کار به تو تعلق گرفته شده است...

ادامه مطلب …

(۴۹۶۱) حکم خارج کردن مخفیانه بیمار از بیمارستان برای فرار از پرداخت هزینه

این کار به دلیل اینکه مال مردم در آن به ناحق خورده می‌شود حرام است...

ادامه مطلب …

(۴۹۵۴) آیا عبادات بدون ترک رشوه سودی خواهد داشت؟

اگر رشوه در مصالح امت ریشه بدواند، امت را به فساد می‌کشاند و نظم و نظام آن را مختل می‌کند و آن را به سوی ویرانی و نابودی می‌کشاند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه