سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۹۱۷) حق تعصیبی فرزندان عموی متوفی در ارث

(۴۹۱۷) سوال: شخصی دو دختر و یک پسر دارد و پسر وی فوت کرده است. آیا فرزندان عموی وی حق تعصیبی در ارث دارند؟

جواب:

تا زمانی که پدر در قید حیات باشد هیچکس حقی در تعصیب ندارد مگر فرزندان پسر، زیرا فرزندان پسر در تعصیب بر پدران تقدم دارند. نسبت‌های عصبه پنج نسبت هستند: نسبت پدری، سپس پسری، سپس عمویی سپس ولایت و سرپرستی. و هیچ کس حقی برای اشتراک با نسبت بالاتر خود در سلسله مراتب تعصیب ندارد. مثلا اگر کسی فوت کرد و پدر و فرزند او زنده بودند، به پدر او یک ششم ارث می‌رسد و تعصیب از آن فرزند او می‌گردد. اگر کسی فوت کرد و عمو و پدر او در قید حیات بودند، اموالش به پدر او می‌رسد و هیچ مالی به عموی او نمی‌رسد.

خلاصه اینکه اگر منظور این فرد سوال کننده این است که آیا پسرعموها همراه با پدر از ارث سهم خواهند برد یا خیر، باید بگوییم که این سوال محلی از اعراب ندارد زیرا با وجود زنده بودن پدر، نه عمو و نه فرزندان وی و همچنین نه برادر و نه فرزندان وی هیچ سهمی از ارث نخواهند برد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل شخص له بنات وولد واحد، ومات الولد، فهل لأولاد العم العصبة حق في الميراث؟

فأجاب -رحمه الله تعالى- ما دام الأب موجودا، فليس لأحد الحق في التعصيب أبدا، إلا أن يكون الأبناء، فالأبناء مُقدَّمون على الآباء في التعصيب، لأن جهات العَصبة خمس الأبوَّة، ثم البُنُوَّة، ثم الأُخُوَّة، ثم العُمُومة، ثم الولاء، ولا حَقَّ لأحدٍ ممن مع من فوقه في الجهة بالتعصيب، فلو مات شخص عن أبيه وابنه، كان لأبيه السُّدس، والتعصيب لابنه، وإذا مات عن أبيه وجده، كان للأب المال كله بالتعصيب، ولو مات عن أبيه وعمه، كان المال للأب دون العم، وهكذا.

المهم إذا كان هذا السائل يسأل عن كون بني العم يرثون مع الأب، فهذا لا وجه لسؤاله، لأنه لا يمكن أن يرث لا العم، ولا أبناؤه، ولا الأخ وأبناؤه، مع وجود الأب.

مطالب مرتبط:

(۴۹۰۰) حکم عده و ارث برای زنی که پس از عقد و پیش از زفاف شوهرش فوت کرده است

اگر مردی زنی را به عقد خود درآورد و پیش از دخول، فوت کند، بر زن واجب است که عده را به مدت چهار ماه و ده روز رعایت کند...

ادامه مطلب …

(۴۸۸۸) بخشش سهم ارث از سوی خواهران و اخذ مبلغی از باب رضایت

زمینی که پدرشان برای آنها به جای گذاشته ملک آنها است و می‌توانند هر طور که می‌خواهند در آن دخل و تصرف نمایند. پس اگر خواهران این فرد از سهم خود گذشت نموده‌اند، این امر به خودشان مربوط است و هیچ اشکالی در آن نیست....

ادامه مطلب …

(۴۸۸۴) آیا اجازه ساخت خانه بر زمین موروثی پیش از تقسیم ارث جایز است؟

اگر در میان وراث افراد نابالغ وجود دارد، دست زدن به اموال ایشان ابدا جایز نیست و نباید چیزی از آن اخذ شود. اما اگر یکی از برادران بالغ از سهم خود گذشت کند اشکالی ندارد.....

ادامه مطلب …

(۴۹۰۲) اگر یکی از ورثه دوجنسه باشد، آیا باید در تقسیمات ارثیه جزو مردان حساب شود یا از زنان؟

اگر جزو آن دسته از ورثه‌ای بود که مرد یا زن بودن در سهم او هیچ تاثیری نداشت (مانند برادر مادری که جنسیت تاثیری در سهم وی ندارد) اما اگر جنسیت در سهم وارث تاثیر داشته باشد، به فرد دوجنسه نصف ارثیه یک پسر و نصف ارثیه یک دختر داده می‌شود...

ادامه مطلب …

(۴۹۱۱) نحوه تقسیم ارث در صورت فوت شخصی با بازماندگان: پدر، مادر و دو دختر

به دختران دو سوم، به پدر یک ششم و به مادر یک ششم کل ارثیه سهم خواهد رسید....

ادامه مطلب …

(۴۸۹۱) حکم پیدا شدن دیرهنگام وصیت‌نامه پس از تقسیم ارث

اگر وصیت کرده که ثلث مالش برای فقرا یا امور مشابه خرج شود، حکم این است که یک سوم از سهم هر وارث گرفته شود  و به مقتضای وقف خرج گردد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه