(۴۹۰۳) حکم تقسیم ارث برای فرد دوجنسه در فقه اسلامی

(۴۹۰۳) سوال: تقسیم ارث بنا به دستور قرآن کریم و سنت پاک نبوی:{ يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ فِىٓ أَوْلَـٰدِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ ٱلْأُنثَيَيْنِ ۚ}{الله دربارۀ فرزندان‌تان به شما سفارش می‌کند، سهم پسر، چون سهم دو دختر است}(نساء:١١) انجام می‌گیرد. اما اگر در میان وراث فرد دوجنسه‌ای هم موجود بود که مرد یا زن بودن او بر ما آشکار نبود چه باید کرد؟

جواب:

اگر مساله به گونه‌ای بود که مرد یا زن بودن ورثه در مقدار سهم الارث آنها تاثیری نداشت (مانند برادر مادری که جنسیت تاثیری در سهم وی ندارد) در این حالت مساله واضح است و به فرد دو جنسه همان مقدار ارث می‌رسد که به دختر و پسر خواهد رسید. اما اگر مساله به گونه‌ای بود که جنسیت در سهم الارث تاثیر داشت، اگر وضعیت او به گونه‌ای است که امکان تشخیص جنسیت او به طور قطعی وجود دارد، باید جنسیت او تعیین گردد و تکلیف او برای وراث دیگر مشخص شود. اما اگر جنسیت او ابدا قابل تمیز نیست به او نصف سهم یک پسر و نصف سهم یک دختر ارث خواهد رسید. اگر فردی مقداری نشانه‌ای زنانه و مقداری نشانه‌ای مردانه دارد، پس باید به او نصفی از سهم مردان از ارث و نیمی از سهم زنان از ارث داده شود. اما این که چگونه تقسیم می‌شود را هم که علما تبیین فرموده‌اند.

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: تتم القسمة حسب ما أرشد إليه القرآن الكريم، والسُّنَّة النبوية المطهرة: ﴿ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنثَيَيْنِ ﴾ [النساء: ١١]، ولكن كيف العمل إذا كان من بين الورثة الجنس الثالث، الذي هو الخنثى الذي لا يُعلم: هل هو ذكر أم أنثى؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كان حال الخنثى من ورثة لا يختلف ذَكَرُهم وأنثاهم، فالأمر فيه واضح، مثل الإخوة من الأم، فإن الذكر والأنثى سواء، وعلى هذا فلا إشكال في هذه المسألة، أما إذا كان هذا الخنثى من جنس يختلف فيه الإرث بين الذكورة والأنوثة، فإن كان يُرجى اتضاحه، فإنه يعطى كل وارث اليقين إن طلب القسمة، ويوقف الباقي، حتى يُنظر ما يئول إليه حال هذا الخنثى، وإن كان لا يرجى اتضاحه، فإنه يعطى نصف ميراث ذكر، ونصف ميراث أنثى، لأن الحُكْم يدور مع عِلَّته وجودًا وعدمًا، فكما أن هذا الشخص فيه جانب من الأنوثة، وفيه جانب من الذكورة، فإنه يعطى نصف هذا، ونصف هذا، وأما كيف يُقَسَّم، فإن هذا أمر معروف عند أهل العلم.