(۴۸۱۸) حکم تقسیم خانه و زمین توسط پدر میان فرزندان پیش از فوت

(۴۸۱۸) سوال: پدرم قطعه زمینی دارد و منزلی که در آن زندگی می‌کنیم. زمین را بین من و چهار برادرم تقسیم کرده است تا در آن خانه بنا نهیم یا … و خانه را نیز بین پنج خواهرم تقسیم کرد. من مدتی برای کار به عراق رفتم و وقتی بازگشتم و تصمیم به ازدواج گرفتم، از آنجایی که منزل مستقلی نداشتم، باوجود اینکه پدرم خانه را به نام خواهرانم ثبت کرده بود، اقدام به انجام برخی تعمیرات در خانه کردم تا در آن سکونت گزینم. آیا این تقسیمی که پدر من انجام داده است شرعی می‌باشد؟ و آیا اگر خواهرانم بخواهند خانه را بفروشند. من در خرید اولویت دارم؟

جواب:

اگر این تقسیم با رضایت شما امضا شده است و همه شما عاقل و بالغ و رشید هستید، در این حالت اشکالی متوجه پدر نمی‌باشد. اما اگر آن را بدون رضایت امضا نموده‌اید، در این حالت این کار پدر شما قطعا اشتباه و ناجایز بوده است. پدر نباید در بین فرزندانش تبعیض قایل شود. در احادیث آمده پیامبر اکرم ﷺ هنگامی که بشیر بن سعد به او گفت که مالی را به پسرش نعمان بخشیده از او پرسید: :”‌أفعلت هذا بولدک کلهم؟” “آیا این کار را برای تمامی فرزندانت انجام دادی”. گفت: خیر. پس پیامبرﷺ فرمود: “إتقوا الله، واعدلوا بین أولادکم”“تقوای خدا را پیشه کنید و میان فرزندانتان عدالت برقرار نمایید”.

پس تقسیم اموال از جانب پدر در بین فرزندان باید با عدل و انصاف صورت بگیرد. اگر به پسر دو سهم میدهد، باید به دختر یک سهم بدهد. اما اینکه یکی را بیشتر از دیگران مورد حمایت قرار دهد بدون شک حرام بوده و صحیح نیست. پس اگر تقسیم اموال بین شما با اجازه و رضایت کامل صورت گرفته است و سپس از خواهرانت تقاضا کرده‌ای که قسمتی از خانه را تعمیر کنی و با همسرت در آنجا زندگی کنی و آنها بر این امر رضایت داده‌اند، در این صورت اشکالی در این امر نمیبینم، حال چه به امانت و چه به تملیک به تو داده باشند. اما اگر بخواهند آن را بفروشند قطعا تفاوتی بین تو و دیگران وجود ندارد. زیرا هیچ چیزی از آن خانه در تملک تو نیست تا بتوانیم بگوییم تو اولویتی در این امر داری و چون تملکی نداری پس تفاوتی بین تو و غیر تو در این امر وجود ندارد. اما بدون شک صله رحم ایجاب میکند که اگر تو بخواهی آن را بخری برای تو شرایط ویژه‌ای قایل شوند و بدون مشورت با تو اقدام به فروش آن ننمایند.

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: والدي يملك قطعة أرض، ويملك منزلا نعيش فيه، وقد قام بتقسيم هذه الأرض لي أنا وإخواني الذكور الأربعة لنتصرف فيها بما نشاء من بناء ونحوه والمنزل قسمه بين أخواتي الخمس، وقد سافرت للعراق للعمل، وحينما عُدت وأردت الزواج، وليس لي مسكن مستقل، لكي أتزوج فيه قمت بإصلاح بعض أجزاء البيت للسكن فيه، رغم أن والدي قد كتبه باسم أخواتي، فهل قسمة والدي هذه شرعية، أم لا، وإن كان أخواتي يردن أن يبعن البيت، فهل لي حق الأولوية في الشراء من غيري؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: هذه القسمة إذا كانت قد وقعت برضى منكم، وكان كل منكم بالغا عاقلا رشيدا، فلا حرج على أبيكم فيها، وأما إذا كانت قد وقعت بغير رِضَى منكم، فإنه لا يجوز للأب أن يتصرف هذا التصرف، ويفضّل بعض أولاده على بعض، وذلك لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال حينما أخبره بشير بن سعد بأنه نحل ابنه النعمان نِحْلة، فقال له -عليه الصلاة والسلام-: «أَفَعَلْتَ ذَلِكَ بِوَلَدِكَ كُلِّهِمْ». قال: لا. فقال النبي -عليه الصلاة والسلام-: «اتَّقُوا اللَّهَ وَاعْدِلُوا بَيْنَ أَوْلادِكُمْ». فعطية الأب لأولاده الذكور والإناث يجب أن تكون على سبيل العدل، فإذا أعطى الذكر سهمين أعطى الأنثى سهما، وإذا أعطاها سهما أعطاه سهمين، أما أن يحابي أحدهم دون الآخر، فإن هذا حرام عليه، ولا يصح، وإذا كانت وقعت هذه القسمة برضى منكم وإجازة، ثم طلبت من أخواتك أن تصلح شيئا من البيت لتستقر فيه أنت وزوجتك، ورَضِينَ بهذا، فلا حرج، سواء على سبيل العارية، أو على سبيل التمليك، وأما إذا أردن بيعه، فإنك أنت وغيرك سواء، لأنك لا تملك منه شيئًا، حتى نقول إن لك حق الشفعة، وإذا كنت لا تملك، فأنت وغيرك سواء، لكن لا شك أن من صلة الرحم إذا كان لك رغبة فيه أن يُراعِينك في هذا، فلا يبعن إلا بعد مراجعتك ومشاورتك إن كان لك نظر فيه أخذته، وإلا تَرَكْتهُ.