پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۴۷۰۵) کم شرعی دریافت پول برای قرائت فاتحه در مراسم ترحیم

(۴۷۰۵) سوال: آیا جایز است کسی فاتحه­ای بخواند و پس از اتمام مراسم ترحیم، از صاحب مراسم بابت قرائت آن فاتحه پول اخذ نماید. آیا این پول حلال است یا حرام؟

جواب:

جایز نیست کسی به خاطر تلاوت قرآن چیزی اخذ کند، اما دریافت وجه برای تعلیم قرآن مجاز است. زیرا تعلیم قرآن بر خلاف قرائت عملی است که نفعش به غیر می­رسد. این از لحاظ اخذ دستمزد. همچنین بر برادرمان واجب است که پولی را برای که این کار گرفته به صاحبش پس دهد. اما در باب قرائت فاتحه در مراسم ترحیم باید بگوییم که این امر بدعت است و نه رسول الله صل الله علیه و علی آله و سلم و نه خلفای راشدین و نه اصحابش در مراسم ترحیم فاتحه نخوانده­اند. بلکه متناسب با احوال صاحب عزا و به گونه­ای که بتواند این مصیبت و رنج را تحمل کند، با او عزاداری می­کردند، زیرا تعزیه به به معنای تقویت است و پیامبر صل الله علیه و علی آله و سلم یکی از دخترانش را که فرستاده­ای نزد او فرستاده بود این گونه تسلی داد:” ارْجِعْ إلَيْهَا، فأخْبِرْهَا: أنَّ لِلَّهِ ما أَخَذَ وَلَهُ ما أَعْطَى، وَكُلُّ شيءٍ عِنْدَهُ بأَجَلٍ مُسَمًّى، فَمُرْهَا فَلْتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ” “نزد او بازگرد و به او بگو: آن چه خدا گرفته و آنچه اعطا کرده از آن او است و همه چیز نزد او مدت معینی دارد. پس به او بگو صبر پیشه کند و ثواب آن را بر خدا حساب کند”

بدون شک این گونه کلام­های عظیم، بر صاحب عزا تاثیر زیادی می­گذارد و باعث می­شود بتواند مصیبت را تحمل کرده و صبر پیشه کند. زیرا ایمان دارد که وقتی اجر آن را بر خداوند تبارک و تعالی حساب می­کند، خداوند اجر بی حساب و کتاب به او عرضه خواهد داشت. همچنین هرچه خداوند گرفته از آن اوست و هر چه می­ماند نیز از آن اوست و ملک ملک اوست و هر گونه بخواهد در آن دخل و تصرف خواهد کرد. هر چیز نزد او وعده و زمان معینی دارد و این زمان ابدا پیش و پس نخواهد افتاد و ناله و زاری هیچ فایده­ای ندارد، هر چند که به هر حال انسان بدون شک محزون خواهد شد و ناراحتی در هر حال گریبان او را خواهد گرفت، همان گونه که رسول الله صل الله علیه و علی آله و سلم هنگام فوت فرزندش ابراهیم فرمود:” تَدْمَعُ اَلْعَيْنُ وَ يَحْزَنُ اَلْقَلْبُ وَ لاَ نَقُولُ إِلاَّ مَا يَرْضَى اَلرَّبُّ وَ إِنَّا بِكَ يَا إِبْرَاهِيمُ لَمَحْزُونُونَ .” ” چشم، گريان و دل، نالان مي گردد ولي چيزي جز سخنان خداپسندانه نگوييم؛ اي ابراهيم ما در باره مرگ تو اندوهگين هستيم.”

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز لشخص أن يقرأ الفاتحة، وبعد إكمال التعزية يقبض مالا من صاحب التعزية، وهل هذا المال يعتبر حلالا، أم حراما؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: نقول: إنه لا يجوز للمرء أن يأخذ شيئًا على تلاوة القرآن وإنما يجوز الأخذ على تعليم القرآن لأن التعليم عمل يتعدى نفعه إلى الغير، بخلاف القراءة المجردة، هذا من حيثُ أخذ المال، وعليه فيجب أ على أخينا السائل أن يَرُدّ ما أخذه إلى صاحبه، وأما قوله عن قراءة الفاتحة عند التعزية، فنقول له: إن هذا من البدع فلم يكن رسول الله صلى الله عليه وسلم ولا خلفاؤه الراشدون، ولا أصحابه يقرءون الفاتحة عند التعزية، وإنما كانوا يُعزون المصاب بالميت بما يليق بحاله، أي بما يكون سببًا لتقويته على تحمل هذه المصيبة، لأن التعزية معناها التقوية، وقد عزّى رسول الله صلى الله عليه وسلم إحدى بناته بقوله لرسول أرسلته إلى رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «ارْجِعْ إِلَيْهَا فَأَخْبِرْهَا أَنَّ لِلَّهِ مَا مِعَ اللَّهِ مَا أَخَذَ وَلَهُ مَا أَعْطَى، وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمًّى، فَمَرْهَا فَلْتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ».

فمثل هذه الكلمات العظيمة، لا شك أنها تؤثر على المصاب تأثيرا بالغاء يتحمل به المصيبة، ويصبر عليها، حيث يؤمن بأنه إذا احتسب على الله -تبارك وتعالى أجر الصبر على هذه المصيبة وفاه أجره بغير حساب، وكذلك بأن الله -تعالى- ما أخذ، وله ما أبقى فالْمُلك ملكه يتصرف فيه كما يشاء، وكل شيء عنده بأجل مسمى، لا يتعداه، ولا يتقدم عليه، فلا فائدة من الجزع، وإن كان الإنسان بلا شك سوف يحزن كما قال رسول الله صلى الله عليه وسلم عند موت ابنه إبراهيم: «إِنَّ العَيْنَ تَدْمَعُ، وَالقَلْبَ يَحْزَنُ، وَلَا نَقُولُ إِلَّا مَا يَرْضَى رَبُّنَا، وَإِنَّا بِفِرَاتِكَ يَا إِبْرَاهِيمُ لَمَحْزُونُونَ». ولكن على المرء أن يصبر، ولا يُحدث قولا، ولا فعلا ينم عن التضجر، وعدم الصبر.

مطالب مرتبط:

(۴۶۹۷) حکم دریافت دستمزد برای انجام وظایف دینی

پول یا هر چیز دیگری که به ازای انجام عباداتی که نفعشان به غیر می­رسد، به کسی پرداخت می­شوند، به سه دسته تقسیم می­شوند:...

ادامه مطلب …

(۴۷۰۹) حکم شرعی درخواست دستمزد در صورت غیبت از مدرسه به دلیل بیماری

اگر فرد به خاطر عذری از کار خودداری کرد، و اگر کسی را در جای خود قرار داد، مستحق حقوق کامل است، و اگر کسی را به جای خود قرار نداد، پس آن بستگی به سازمانی دارد- سازمان های دولتی- که در آن کار می کند...

ادامه مطلب …

(۴۶۹۶) حكم اخذ اجرت در ازای قرائت قرآن و اذان گفتن و نماز خواندن

گرفتن رزق از بیت المال برای امامت مشکلی ندارد، زیرا بیت المال برای مصالح مسلمین مصرف می­شود و یکی از مصالح مسلمین امامت آنها در مساجد است...

ادامه مطلب …

(۴۷۰۸) آیا دریافت درصدی از درآمد کارگران پس از اجازه دادن به آنها برای کار آزاد جایز است؟

اگر کار کارفرما با کارگری تمام شد، می­تواند اگر مدت قرارداد تمام شده او را به کشورش بازگرداند، یا اینکه آنها را مطابق قانون به کفیل دیگری واگذار کند. اما اگر چنین نکرد حلال نیست از آنها و از کار آنها پول بگیرد، زیرا هیچ نقشی در کار و شغل آنها در بازار ندارد...

ادامه مطلب …

(۴۶۹۴) حکم ساخت تالار عروسی با احتمال انجام محرمات در آن

اگر نمی­تواند از این محرمات جلوگیری به عمل آورد و مردم در تالاری که از او اجاره می­گیرند هر چه بخواهند انجام می­دهند، پس نباید اقدام به ساخت این تالار نماید...

ادامه مطلب …

(۴۶۹۵) حکم دریافت پول برای قرائت قرآن و اجرت دادن به قاری

استخدام کردن قاری و پرداخت کردن پول به قاری به ازای قرائت قرآن حرام است و جایز نیست. ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه