(۴۴۵۴) حکم قربانی که از جانب شخص فوت شده ذبح می‌شود، چیست؟

(۴۴۵۴) سوال: حکم قربانی که از جانب شخص فوت شده ذبح می‌شود، چیست؟

جواب:

قربانی چیزی است که در روز عید قربان و سه روز بعد از آن برای تقرب جستن به اللهÀ ذبح می‌شود و آن یا شتر یا گاو یا گوسفند و بز است که در حق زنده سنت می‌باشد که از جانب خود و خانواده‌اش ذبح کند همانطور که رسول اللهﷺ انجام دادند؛ هنگامی که انسان از جانب خود و خانواده‌اش قربانی کند و نیت داشته باشد که اجر آن برای خود و خانواده‌اش از زنده‌ها و مرده‌ها باشد اشکالی ندارد، اما قربانی خاص از جانب مرده دو حالت دارد:

حالت اول: این که مرده به آن وصیت کرده باشد که اگر وصیت کرده آن انجام می‌شود زیرا هنگامی که وصیت را ذکر نموده فرموده است: {فَمَنۢ بَدَّلَهُۥ بَعۡدَ مَا سَمِعَهُۥ فَإِنَّمَاۤ إِثۡمُهُۥ عَلَى ٱلَّذِینَ یُبَدِّلُونَهُۥۤۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمࣱ* فَمَنۡ خَافَ مِن مُّوصࣲ جَنَفًا أَوۡ إِثۡمࣰا فَأَصۡلَحَ بَیۡنَهُمۡ فَلَاۤ إِثۡمَ عَلَیۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورࣱ رَّحِیمࣱ} [سوره البقرة: ۱۸۱-۱۸۲] : (پس هر کس که بعد از شنیدنش آن را تغییر دهد، بدرستی که گناهش بر کسانی است که آن (وصیت) را تغییر می‌دهند، همانا الله شنوای داناست* پس کسی‌که از بی عدالتی (و میل بی جای) وصیت‌کننده (نسبت به ورثه) یا از گناه او (در وصیت به کار خلاف) بترسد، آنگاه میان آن‌ها را اصلاح نمود، پس گناهی بر او نیست بدرستی که الله آمرزندۀ مهربان است): لذا این دو آیه دلالت بر این می‌دهند که وصیت مادامی که گناه و بی عدالتی نباشد.

حالت دوم: مانند این که در ابتدا از جانب مرده قربانی کند و این اهل علم در مورد مشروع بودن آن اختلاف کرده‌اند؟ برخی گفته‌اند مشروع است مانند قربانی از جانب انسان زنده و مانند صدقه دادن از جانب مرده می‌باشد و برخی دیگر گفته‌اند: مشروع نیست زیرا از رسول اللهﷺ هنگامی که نزدیکانش و همسرانش وفات نمودند چنین چیزی وارد نشده است که به صورت خاص از جانب یکی از آنها قربانی کند در صورتی که سه دختر و سه پسرش وفات نمودند ولی از جانب هیچ‌کدامشان قربانی نکرد و همچنین عمویش حمزه بن عبدالمطلبJ در احد شهید شد و همسرانش خدیجهÈ و زینب بنت خزیمهÈ وفات نمودند و از جانب آنها قربانی ننمود و اگر این از امور مشروع می‌بود رسول اللهﷺ آن را انجام می‌داد اما من می‌گویم: اگر خواستی از جانب مرده قربانی کنی پس قربانی را از جانب خود و خانواده‌ات قربانی کن و نیت این را داشته باش که آن از جانب خودت و نزدیکان مرده و زنده می‌باشد و فضل اللهÀ واسع است.

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: ما حكم الأُضْحِيَّةِ التي تُعْمَلُ للمتوفى؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: الأضحية هي التقرب إلى الله -عز وجل- في أيام عيد الأضحى في يوم العيد، وفي ثلاثة أيام بعده التقرب إلى الله تعالى بذبح بهيمة الأنعام، من إبل، أو بقر، أو غنم، وهي سُنَّةٌ في حق الحي، يضحي عنه وعن أهل بيته، كما كان النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم يفعل ذلك، وإذا ضحى الإنسان عنه وعن أهل بيته ونوى أن يكون أجرها له ولأهل بيته الحي والميت، فإن ذلك لا بأس به، وأما الأضحية الخاصة للميت فلها حالان:

الحال الأولى: أن يكون الميت قد أوصى بها ، فإذا كان قد أوصى بها فإنها تُفْعَلُ تنفيذا للوصية، لقوله تعالى حين ذكر الوصية: ﴿ فمن بَدَّلَهُ بَعْدَ مَا سَمِعَهُ فَإِنَّمَا إِثْمُهُ عَلَى الَّذِينَ يُبَدِّلُونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ فَمَنْ خَافَ مِن مُوصٍ جَنَفًا أَوْ إِثْمًا فَأَصْلَحَ بَيْنَهُمْ فَلَا إِثْمَ عَلَيْهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمُ ﴾ [البقرة: ۱۸۱-۱۸۲]، فإن هاتين الآيتين تدلان على أن وصية الميت تنفذ ما لم تكن إنما أو جَنَفًا.

أما الحال الثانية كالأضحية عن الميت فإنه يضحي الإنسان بها عنه ابتداء، فهذه قد اختلف فيها أهل العلم هل هي مشروعة أو غير مشروعة؟ فمنهم من قال: إنها مشروعة كالأضحية عن الحي، وكالصدقة عن الميت. ومنهم من قال: إنها غير مشروعة، لأن ذلك لم يرد عن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم، فقد مات للنبي صلى الله عليه وسلم من أقاربه، ومن زوجاته كذلك، ولم يَرِدْ أنه ضَحَّى عن كل واحد منهم بخصوصه، مات له بناته الثلاث، وأبناؤه الثلاثة، ولم يضح عن واحد منهم، واستشهد عمه حمزة بن عبد المطلب رضي الله عنه في أحد ولم يضح عنه، وماتت زوجتاه خديجة وزينب بنت خُزَيْمَةَ ولم يضح عنهما، ولو كان هذا من الأمور المشروعة لفعله النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم، ولكن أقول: إذا أردت أن تضحي عن ميت فَضَحٌ عنك، و عن أها بيتك، وانو أنها لك، و عن أقاربك الأحياء و الأموات و فضل الله واسع.