(۴۴۵۲) حکم قربانی از جانب اموات بدون وصیت

(۴۴۵۲) سوال: همانطور که قربانی به نسبت زنده‌ها مستحب است آیا از جانب مرده‌ها نیز می‌باشد حتی اگر به آن وصیت نکرده باشند یا عبادتی است که فقط خاص زنده‌ها می‌باشد و کسانی از مرده‌ها که وصیت کرده‌اند؟

جواب:

نظر ما این است که قربانی فقط در حق زنده‌ها مشروع است زیرا این چیزی است که فقط از رسول اللهﷺ وارد شده است مگر مرده‌ای وصیت کرده باشد که از جانب او انجام می‌شود و چون مرده وقتی وصیت می‌کند از مال خود وصیت می‌کند و او در مالش در غیر از معصیت اللهÀ می‌تواند تصرف داشته باشد لذا آنگونه که وصیت شده است انجام می‌شود و اما زنده از جانب خود قربانی می‌کند ولی مانعی ندارد که قربانی کند و بگوید: این از جانب خانواده‌ام و نیت زنده و مرده را داشته باشد و این ظاهر فعل رسول اللهﷺ می‌باشد هنگامی که فرمود: «هذا عن محمد و عن آل محمد و عن أمة محمد»[۱] : (این از جانب محمد و از جانب آل محمد و از جانب امت محمد می‌باشد): ظاهرش این می‌باشد که زنده و مرده را شامل می‌باشد اما این از خاص از جانب مرده قربانی شود از رسول اللهﷺ وارد نشده است در صورتی که سه‌تا از دخترانش در عهد او وفات نمودند و از جانب ایشان ذبح ننمود و همسرش خدیجهÈ که محبوب‌ترین زنانش نزد او بود از جانب او نیز قربانی نکرد و عمویش حمزهJ که شهید شد، از جانبش قربانی نکرد و اگر این از امور مشروع می‌بود رسول اللهﷺ آن را با قول یا عمل یا تقریر خود آن را مشروع قرار می‌داد ولی با این وجود نمی‌گوییم که آن حرام یا بدعت است یا این که جایز نیست زیرا که شبیه صدقه می‌باشد همانطور که بعضی از اهل علم قربانی از جانب مرده را قیاس بر صدقه از جانب مرده کرده‌اند و صدقه دادن از جانب مرده در سنت ثابت است.

[۱] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل تستحب الأضحية عن الأموات كما هي بالنسبة للأحياء، حتى ولو لم يوصوا بها، أم هي عبادة خاصة بالأحياء فقط إلا من أوصى من الأموات؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الذي نرى أن الأضحية مشروعة في حق الأحياء فقط، لأن هذا هو الوارد عن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم فهي عن الأحياء فقط، إلا إذا أوصى بها الميت فإنها تفعل عنه، وذلك لأن الميت إذا أوصى بها فقد أوصى بها من ماله، وماله له أن يصرفه بما شاء في غير معصية الله، فتنفّذ كما أوصى، وأما الحي فإنه يُضَحي عن نفسه، ولكن لا مانع من أن يُضَحي ويقول: هذا عن أهل بَيْتِي وينوي به الأحياء والأموات، فإن ظاهر فعل النبي – عليه الصلاة والسلام- حيث كان يقول: «هذا عَنْ مُحَمَّدٍ، وعن آلِ مُحَمَّدٍ، وعن أمة محمد». ظاهره أنه يشمل الحي والميت، أما أن يضحي عن الميت خاصة، فهذا لم يرد عن النبي – عليه الصلاة والسلام-، وقد ماتت بنات النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم وهنَّ ثلاثة من بناته في عهده، ولم يضح عنهم، وماتت زوجته خديجة وهي من أحب نسائه إليه، ولم يضح عنها، واستشهد عمه حمزة رضي الله عنه، ولم يضح عنه، ولو كان هذا من الأمور المشروعة لكان الرسول عليه الصلاة والسلام يشرعه لأمته، إما بقوله، وإما بفعله، وإما بإقراره، ولما لم يكن شيء من ذلك علم أنه ليس بمشروع، ولكن مع هذا لا نقول أنه مُحرَّم، أو أنه بدعة، أو أنه لا يجوز لأنه أشبه ما يكون بالصدقة، كما قاس بعض أهل العلم الأضحية عن الميت بالصدقة عنه ، والصدقة عن الميت قد ثبتت بها السنة.