(۴۲۷۴) سوال: حج را در سال گذشته ادا نمودم اما هنگامی که به قصد طواف و سعی برای عمره وارد حرم شدم و همراه ما یکی از برداران ما بود که حج واجب خود را قبل از ما انجام داده بود بعد از این که شروع به طواف نمودن کردیم و چهر دور طواف نمودیم از ما اعتراض گرفت و گفت: همین قدر طواف کافی است به او گفتم: من می­دانم که طواف هفت دور است گفت: طواف دور کعبه چهار دور است و باقی در محل سعی است لذا به سمت محل سعی رفتیم و هفت دور سعی نمودیم و بقیه­ی مناسیک حج را انجام دادیم؛ حکم این کار ما چیست؟ آیا بر ما در صورت تصحیح آن الان چیزی لازم است؟

جواب:

فتوایی که این مرد به شما داده اشتباه است و با این کار گناهکار است زیرا آن چه را نمی­داسته به الله À نسبت داده است و نمی­دانم چگونه این مرد بر چنین دادن فتوایی بدون علم و دلیل جسارت نموده است لذا بر او واجب است به خاطر این کار به سوی الله À توبه نموده و جز با علم فتوا ندهد یا با درک قرآن و سنت در صورتی که اهلیت آن را دارد یا با تقلید نمودن از علمایی که به آن­ها اعتماد دارد اما این­گونه فتوا دادن شایسته نیست بلکه جایز نیست بدون علم فتوا دهد به دلیل فرموده­ی الله À: {قُلْ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ الْفَوَاحِشَ مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ وَالْإِثْمَ وَالْبَغْيَ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَأَن تُشْرِكُوا بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ سُلْطَانًا وَأَن تَقُولُوا عَلَى اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ}[اعراف: ۳۳](بگو: «الله کارهای زشت را چه آشکارا وچه پنهان باشد، (نيز) گناه، سرکشی به نا حق، اين که چيزی را شريک الله قرار دهيد که الله دليلی بر (حقانيت) آن نازل نکرده است و چيزی را که نمی­دانيد به الله نسبت دهيد را حرام کرده است) همچنین الله À می­فرماید: {وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا}[إسراء: ۳۶](و از آن چه به آن علم نداری پیروی نکن بدون شک گوش و چشم و دل هر یک از اینها از آن باز خواست خواهند شد) چقدر زیادند کسانی که در فتوا به خصوص در مسائل حج اشتباه می­کنند اما بر آن­ها واجب است به سوی الله À توبه نموده و بر فتوا دادن مگر با علم جسارت پیدا نکنند زیرا کسی که فتوا می­دهد از جانب الله À تعبیر و امضا می­کند و در دین او فتوا می­دهد لذا بر او واجب است تقوای الله À را در نفس خود، بندگان الله À و دین الله À پیشه نماید.

بر شما شایسته است هنگامی که به شما گفته شد: چهار دور طواف کافی است به حرف او در حالی که نزد شما شبه است توجه نکنید زیرا باید هفت دور طواف نمود و اگر شما در آن وقت سؤال می­کردید جواب درست خود را دریافت می­کردید اما متأسفانه بسیاری از مردم در این امور سهل­ انگاری می­کنند سپس هرگاه زمان به پایان رسید و کار از کار گذشت سؤال می­کنند.

جواب سؤال شما: عمره­ی شما درست نیست زیرا طواف واجب را کامل نکردید و خروج شما از احرام در محل درست آن نبوده است و احرام شما برای حج قبل از کامل کردن عمره بوده است و در این حالت حکم حج شما مانند حج قران است زیرا حج را بر عمره وارد ساختید هر چند که وارد ساختن شما بعد از سعی در طواف بوده اما این طواف درست نیست زیرا آن را قبل از کامل شدن قطع کردید لذا حج شما الان بعد از این که قصد حج تمتع داشتید حج قران است و هدیی را که ذبح نمودید هدی برای حج تمتع نیست بلکه برای حج قران است و این عمل شما برای حج و عمره کفایت می­کند.

آن چه آن را بعد از خروج از عمره انجام دادید چیزی بر شما نیست زیرا آن را از روی نادانی انجام دادید و جاهل هرگاه چیزی از محرمات احرام را انجام دهد چیزی بر او نیست به دلیل فرموده­ی الله À: {رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِن نَّسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا}[بقره: ۲۸۶](پروردگارا! اگر فراموش یا خطا کردیم ما را مؤاخذه نکن) همچنین: {وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُم بِهِ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ}[احزاب: ۵](و در آن چه که (قبلاً) اشتباه کرده­اید گناهی بر شما نیست اما آن چه را که دل­های شما از روی عمد می­خواهد (و می­گویید گناه است)) مگر این که شما را سرزنش می­کنم از این جهت که از سؤال نمودن در آن هنگام کوتاهی نمودید و اگر هنگامی که عمره را کامل می­کردید سؤال نموده تا برای شما آشکار شود این بر شما واجب بود.