(۴۲۶۱) سوال: در سال گذشته برای آمرزش و ادای رکنی از ارکان اسلام حج را ادا کردم و هنگام طواف وداع در اثنای طواف وضویم باطل شد و من حکم آن را نمی­دانستم یعنی وضو باطل شد و طواف را تا آخر انجام دادم و بعد از آن در مقام دو رکعت سنت خواندم در حالی که حکم آن را نمی­دانستم یا این که به خاطر شلوغی خود را به نادانی زدم؛  حکم این کار چیست؟ چه چیزی بر من واجب است انجام دهم؟ آیا حج من درست است؟ لطفا پاسخ دهید، الله شما را بهره­مند سازد.

جواب:

حج تو درست است زیرا طواف وداع جدا از حج است و واجب مستقلی است بنابراین در حج تو نقصی نیست اما بی وضو شدن تو در اثنای طواف طبق قول کسانی که می­گویند وضو شرط طواف است باعث باطل شدن طواف می­شود و اگر آن را باطل می­سازد تو مثل کسی که طواف وداع را انجام نداده محسوب می­شوی و طواف وداع طبق قول راجح اهل علم واجب است زیرا پیامبر ﷺ بدان امر نموده است لذا می­فرماید: «لا ينفرن أحد حتى يكون آخر عهده بالبيت»: (هیچ یک از شما نرود مگر این که آخر کاری که انجام می­دهد طواف باشد) و ابن عباس È می­گوید: «أمر الناس أن يكون آخر عهدهم بالبيت،إلا أنه خفف عن المرأة الحائض»: (مردم امر شده که آخرین کاری که انجام می­دهند طواف باشد مگر این که برای زنی حیض است تخفیف داده شده است) لذا سخن او: برای زنی که حیض است تخفیف داده شده است دلالت می­دهد بر این که بر غیر از او واجب است و اگر واجب نبود برای زنی حیض است و سایر افراد تخفیف داده می­شد.

قاعده­ی عامه­ی اهل علم این است که هر کسی که واجبی را ترک کرد بر او خون واجب است كه آن را در مکه ذبح نموده و بین فقرا تقسیم می­کند.

آن چه از کلام سؤال کننده هنگامی که گفت ندانستم یا خود را به نادانی زدم، فهمیدم این بود که ادامه دادن طواف و خواندن دو رکعت نماز بعد از آن در حالی که وضویش باطل شده بود به خاطر سستی بوده است از الله À برای او طلب بخشش می­کنیم و بر او واجب است که به خاطر کارش به سوی الله À توبه کند و این کار را تکرار نکند بلکه هرگاه در اثنای طواف وضویش باطل شد خارج شود هر چند که این کار بر او سخت باشد و از الله À احتساب اجر کند.