سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۰۷۸) حکم حج کسی که حج را ادا کند در حالی که بدهکار است چیست؟

(۴۰۷۸) سوال: حکم حج کسی که حج را ادا کند در حالی که بدهکار است چیست؟

جواب:

حج کسی که بدهکار است درست است اما حج بر کسی که بدهکار است تا زمانی که بدهی خود را پرداخت نکرده واجب نیست زیرا الله À می‌‌فرماید: {وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ}[آل عمران: ۹۷](و برای الله حج خانه (کعبه) بر مردم واجب است (البته) کسانی که توانایی رفتن به سوی آن را دارند) و بدهکاری که مالی ندارد که نمی‌‌تواند به خانه برسد ابتدا بدهی خود را پرداخت کند سپس حج را ادا کند.

عجیب است برخی از مردم -از الله برای خود و ایشان طلب هدایت می‌‌کنیم- به عمره یا به حج سنت می‌‌روند در حالی که بدهکار هستند و هرگاه از آن‌‌ها سؤال می‌‌کنی چرا به عمره یا حج می‌‌روی در حالی که بدهکار هستید؟ می‌‌گویند: زیرا بدهی زیاد است و این جواب درستی نیست زیرا اندک با اندک جمع شده و زیاد می‌‌شود و اگر فرض شود تو با پانصد ریال عمره را انجام دهی این پانصد ریال را نزد خود قرار ده تا این که قسمتی از بدهی خود را پرداخت کنی و معلوم است هر کسی از یک میلیون، یک ریال را پرداخت کند از یک میلیون یک ریال از او ساقط می‌‌شود و این فایده‌‌ای است که از فایده می‌‌برد.

بنابراین نصیحت من به برادرانم که بدهکار هستند این است که به حج یا عمره‌‌ی سنت نیایند زیرا قضای واجب مهم‌‌تر از انجام دادن مستحب است بلکه حتی کسی که حج و عمره‌‌ی واجب را ادا نکرده در حالی که بدهکار است حج و عمره در حق او واجب نیست زیرا بدهی مقدم است و حج و عمره بعد از پرداخت بدهی واجب می‌‌شود.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: من حَجَّ وعليه دَيْنٌ فَا حُكْمُ حَجَهِ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: حَجُ من عليه الدين صحيح، ولكن لا يجب الْحَج على من عليه دَيْنٌ حتى يؤدِّيَ دَيْنَهُ لأنه الله تعالى يقول: ﴿ وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حجُ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ﴾ [آل عمران: ٩٧]، والْمَدِينُ الذي ليس عنده مال لا يستطيع الوصول إلى البيت يبدأ أولا بقضاء الدَّيْنِ ثم يحج.

والعجب أن بعض الناس – نسأل الله لنا ولهم الهداية – يذهبون إلى الْعُمْرَةِ، أو إلى الحج تطوعًا من غير فَرِيضَةٍ، وهم مَدِينُونَ فِي ذِمَّتِهِمْ دُيُون، وإذا سألتهم لماذا تأتون بالْعُمْرَةِ أو الْحَجِّ وأنتم مَدِينُونَ ؟ قالوا: لأن الدين كثير. وهذا جواب غَيْرُ سَدِيدٍ لأن القليل مع القليل يكون كثيرًا، وإذا قُدِّرَ أَنكَ تَعْتَمِرُ بخمسمائة ريال، فهذه الخمسمائة أبقيها عندك لِتُوَفِّي بها شيئًا من دَيْنِكَ، ومعلوم أن من أَوْفَى من المليون ريالًا واحدًا فإنه يَسْقُطُ عنه ويكون عليه مليونا إلا ريالا، وهذه فائدة يستفيد بها.

فنصيحتي لإخواني الذين عليهم ديون: أن لا يأتوا لتطوع من حَجٌ أو عُمْرَةٍ لأن قضاء الواجب أهم من فعل مستحب، بل حتى من لم يؤدِ الْفَرِيضَة من حَةٍ وعُمْرَةٍ لا يجب أن يؤدِّيَ الْفَرِيضَةَ وعليه دَيْنٌ، لأن الدين سابق، ولا يجب الْحَج أو الْعُمْرَةُ إلا بعد قضاء الدُّيُونِ.

مطالب مرتبط:

(۴۰۸۳) آیا می‌‌توان از مال صدقه یا زکات برای ادای حج رفت؟

بله، ادای حج با مال زکات و صدقه جایز است و برای گیرنده‌‌ی زکات جایز است آن را برای کسی که دادن زکات به او جایز نیست به شرط این که هنگام گرفتن زکات از اهل زکات باشد یعنی مستحق آن باشد....

ادامه مطلب …

(۴۰۸۶) حکم حج افراد مسن و بیمار

مادامی که نمی‌‌تواند، به جای او حج را ادا کنید و این بیماری است که امید بهبود آن وجود ندارد لذا به جای حج ادا می‌‌شود ...

ادامه مطلب …

(۴۰۶۱) فوایدی که مردم آن را در حج مشاهده می‌‌کنند چیست؟

فوایدی که مسلمانان آن را در حج مشاهد می‌‌کنند فوایدی زیادی از جمله فواید دینی، اجتماعی و دنیوی است...

ادامه مطلب …

(۴۱۱۴) حکم سفر زن برای حج بدون محرم

مسافرت برای زن بدون محرم چه برای حج و چه غیر حج جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۴۰۵۹) آیا گناهان کبیره و حقوق مردم با حج آمرزیده می‌شوند؟

می‌‌دانیم که به وسیله‌‌ی حج مبرور حقوق مردم ساقط نمی‌‌شود بلکه باید حقوق آن‌‌ها یا با وفای به آن یا با صلح پرداخت شود....

ادامه مطلب …

(۴۱۱۹) حکم ادا حج زن در دوران عده بعد از فوت شوهر

جایز نیست در اثنای عده‌‌اش به حج برود بلکه واجب است در خانه‌‌ای که شوهرش در آن وفات یافته و او در آن ساکن است بماند سپس در سال بعد حج را ادا کند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه