(۳۹۸۹) وضیح حدیثی درباره روزه گرفتن پیش از رمضان

(۳۹۸۹) سوال: معنای این حديث رسول الله ﷺ چیست که فرمود: «لا تتقدموا رمضان بيومٍ أو يومين إلا إذا كان الرجل يصوم يوماً فصادفه فليصم ذلك اليوم» : (با روزه‌ گرفتن یک یا دو روز زودتر به پیشواز رمضان نروید؛ به جز کسی که همیشه آن روزها را روزه می‌گرفته است پس آن را روزه بگیرد)؛ معنای این حديث چیست؟

جواب:

این لفظی که در سؤال بیان شد، لفظ حدیث نیست اما به همان معنا است زیرا: «نهى النَّبِيّ ﷺ أن يتقدم الإنسان رمضان بصوم يومٍ أو يومين إلا من كان له صومٌ يعتاده فليصمه» : (رسول الله ﷺ نهی نمود که کسی با روزه‌ گرفتن یک یا دو روز زودتر به پیشواز رمضان برود؛ جز کسی که عادت داشته رزوی را روزه بگیرد، وی آن روز را روزه بگیرد)؛ زیرا رفتن به پیشواز رمضان با روزه‌ گرفتنِ یک یا دو روز زودتر، نوعی تندروی و زیاده‌روی است. کسی که برای احتیاط، با روزه‌ گرفتنِ یک یا دو روز زودتر به پیشواز رمضان برود، این کارش تندروی در دین الله À است در حالی که رسول الله ﷺ فرمود: «هلك المتنطعون، قالها ثلاثا»[۱] : (کسانی که زیاده‌روی کنند، هلاک شوند (سه مرتبه این جمله را تکرار نمود)).

لذا رسول الله ﷺ اجازه داده که هر کس همیشه روزی را روزه می‌گرفته، حتی اگر با یک یا دو روز قبل از رمضان مصادف شود نیز آن را روزه بگیرد؛ مثلا اگر کسی عادت داشته باشد که دوشنبه‌ها را روزه بگیرد و آن دوشنبه مصادف با روز بیست و نهم شعبان باشد، می‌تواند آن ‌روز را روزه بگیرد و گناهی بر او نیست زیرا روزه گرفتنش به عنوان احتياط رمضان نیست بلکه از روی عادت است. همچنین اگر عادت داشته باشد که سه روز از هر ماه را روزه بگیرد اما شرایط روزه گرفتن در ماه شعبان فقط در آخر ماه (یعنی روز بیست و هفتم، بیست و هشتم و بیست و نهم) فراهم شد و آن را روزه گرفت، گناهی بر او نیست زیرا وی این روزه‌ را همیشه می‌گرفته است. همچنین اگر قضای روزه‌ی رمضان بر عهده‌اش باشد و فقط یک یا دو روز به رمضان بعدی مانده باشد لذا روز بیست و هشتم و بیست و نهم شعبان را روزه بگیرد، اشکالی ندارد. مهم: حكمت از این نهی، این است که کسی تندروی و سخت‌گیری نکند و بگوید: یک یا دو روز قبل از رمضان را بنا بر احتیاط روزه می‌گیرم!.

۱-صحیح مسلم: كتاب العلم، باب هلك المتنطعون، شماره (۲۶۷۰).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما معنى حديث الرسول صلى الله عليه وسلم: «لا تتقدموا أو يومين، إلا إذا كان الرجل يصوم يوما فصادفه فليصم ذلك رمضان بيوم اليوم». فما معنى هذا الحديث؟

فأجاب – رحمه الله تعالى – : هذا اللفظ الذي ذكره السائل ليس هو لفظ الحديث، لكنه بمعناه، فقد «نهى النبي صلى الله عليه وسلم أن يتقدم الإنسان رمضان بصوم يوم أو يومين، إلا من كان له صوم يعتاده فليصمه». وذلك أن تقدم صوم رمضان بيوم أو يومين فيه نوع من التنطع والتشدد، أن يقوم أحد بتقدم رمضان بصوم يوم أو يومين احتياطاً منه على ما يزعم فيكون في هذا تنطع في دين الله، وقد قال النبي- عليه الصلاة والسلام-: «هَلَكَ الْمُتَنَطِّعُونَ». قَاهَا ثَلَاثا.

ولهذا رخص النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- لمن كان له صوم اعتاده أن يصومه، ولو صادف قبل رمضان بيوم أو يومين، فمثلا إذا كان من عادة الإنسان أن يصوم يوم الاثنين، وكان يوما يوما م الاثنين هو التاسع والعشرين من شعبان، فإنه يصومه ولا إثم عليه؛ لأنه لم يصم هذا اليوم احتياطا لرمضان وإنما صامه لأن هذا من عادته.

وكذلك إذا كان من عادته أن يصوم ثلاثة أيام من كل شهر، ولكنه لم يصمها في شعبان، ولم يتيسر له صومها إلا في آخر شعبان، فصامها في اليوم السابع والعشرين والثامن والعشرين والتاسع والعشرين، فإنه لا شيء عليه؛ لأن ذلك صوم كان يصومه. وكذلك لو كان عليه قضاء من رمضان، وقد بقي عليه يوم أو يومان، فصامهما في الثامن والعشرين والتاسع والعشرين من شعبان فإنه لا يضره، والمهم أن الحكمة من النهي لئلا يتنطع المتنطع فيقول: أصوم قبل رمضان بيوم أو يومين احتياطا.