(۳۹۷۱) سوال: هر دوشنبه و پنجشنبه را روزه‌ی نفل می‌گیرم. شبی سحری خوردم و بدون این که آب بخورم، خوابیدم. یک ساعت بعد از فجر که بیدار شدم، خیلی تشنه بودم لذا با وجود این که می‌دانستم یک ساعت از فجر گذشته است مقداری آب خوردم سپس روزه‌ام را تا شب کامل کردم. آیا روزه‌ام صحيح است یا خیر؟ اگر درست نیست، آیا كفاره بر من واجب است؟

جواب:

روزه‌ صحيح نیست؛ زیرا روزه باید از طلوع فجر تا غروب خورشید، ادامه داشته باشد؛ چون الله ﷻ می‌فرماید: {فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمْ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنْ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنْ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيام إِلَى اللَّيْلِ} [البقرة: ۱۸۷] : (اکنون با آنان هم‌بستری کنید و آن‌چه را که الله برایتان مقدّر نموده، جویا شوید؛ و بخورید و بیاشامید تا روشنی فجر در سپیده‌دم از سیاهی شب برایتان آشکار گردد؛ سپس روزه را تا این که شب فرا برسد تکمیل نمایید). بنابراین در برابر روزه‌ گرفتن این روز، اجر و پاداشی نداری زیرا روزه‌ات با شرع، تطابق نداشته است اما گناهی نیز بر تو نیست؛ زیرا برای انسان، جایز است که روزه‌ی نفل را قطع کند. همچنین كفاره نیز بر تو واجب نیست؛ كفاره در هیچ روزه‌ای، حتی در روزه‌ی فرض نیز واجب نمی‌شود مگر این که انسان در روز رمضان با همسرش هم‌بستر شود و روزه بر آنان واجب باشد؛ در این صورت، کفاره بر مرد و همچنین بر زن اگر اطاعت کرده باشد، واجب می‌شود؛ این کفاره عبارت است از: آزاد کردن برده؛ اگر نیافت، روزه‌ گرفتن دو ماهِ پیاپی؛ اگر نتوانست، باید شصت مسكين را غذا دهد.

اما اگر روزه بر زن و مرد واجب نباشد، چنان که مثلا هر دو در رمضان مسافر باشند، آن‌گاه با همسرش هم‌بستر شود، گناهی بر هیچ کدامشان نیست زیرا برای مسافر جایز است که روزه نگیرد اما وقتی از سفر برگشتند، واجب است که آن ‌روز را قضا کنند. حتی اگر در حال مسافرت روزه‌دار باشند و سفری باشد که خوردن روزه برایشان جایز باشد سپس با همسرش همبستر شود، گناهی بر آنان نیست و كفاره نیز بر آن‌ها واجب نمی‌شود؛ فقط باید قضای روزی که روزه نگرفته‌اند را انجام دهند.