(۳۹۵۰) حکم قضای روزه و نمازهای فوت‌شده به دلیل شرایط سخت و ناآگاهی

(۳۹۵۰) سوال: دو ماه رمضان را به خاطر شدت گرما روزه نگرفته‌ام؛ زیرا در بیان زندگی می‌کردم و طول سال را به چراندن گوسفندان می‌پرداختم. گرما چنان شدید بود که حتی بزرگ‌ترها نیز نتوانستند روزه بگیرند و من فقط پانزده سال داشتم. همچنین از روی جهل و نادانی فقط گاهی نماز می‌خواندم و گاهی نماز نمی‌خواندم. این ماجرا بیست سال است که ادامه دارد و اکنون سرگردانم که آیا آن روزه‌ها را قضا کنم یا طعام (کفاره) بدهم؟ در مورد نمازهایی که نخوانده‌ام چه چیزی بر من واجب است؟

جواب:

واجب است قضای روزه‌هایی که بعد از بلوغ، ترک کرده است را انجام دهد اما قضای روزه‌های پیش از بلوغ لازم نیست زیرا اصلا بر او واجب نبوده است. اگر قضای نمازها را انجام دهد نیز کار بسیار خوبی است و اگر قضا را انجام ندهد، گناهی بر او نیست و توبه، گناهان گذشته را از بین می‌برد. گفتم اگر قضا را انجام دهد، بهتر است زیرا چنان که به نظر می‌رسد ترک کردن نماز از جانب وی از روی سهل‌انگاری و سستی نبوده بلکه سببش جهل و نادانی بوده است.

اما اگر کسی نماز را عمدا از روی سهل‌انگاری ترک کند، سپس الله À بر او منّت بگذارد و هدایت شود، قضای نماز را انجام نمی‌دهد زیرا قضا در این حالت، سودی برایش ندارد حتی اگر هزار مرتبه قضا انجام دهد؛ چون رسول الله ﷺ فرمود: «من عمل عملاً ليس عليه أمرنا فهو رد»[۱] : (هر کس عملی انجام دهد که دین و امر ما بر آن نباشد، مردود است)؛ یعنی از وی پذیرفته نمی‌شود. کسی که ادای نماز در وقت خودش را عمدا و بدون عذر ترک کند، کاری انجام داده که امر الله À و پیامبرش ﷺ بر آن نیست لذا مردود خواهد بود.

۱-تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: لم أصم شهرين من رمضان بسبب شدة الحر؛ لأني كنتُ أعيش في البادية، وأقوم برعي الأغنام طوال العام، وكانت الحرارة شديدة جدًّا في ذلك الوقت حتى الكبار لم يستطيعوا الصيام، وكنتُ أبلغ من العمر خمس عشرة سنة في حينها، أيضًا جهلا مني فكنتُ أصلي أحيانًا، وأترك أحيانًا، وهذا منذ عشرين عامًا، والآن أنا محتارة هل أصوم ذلك أم أطعم؟ وماذا علي تجاه الصلوات الفائتة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: يجب عليها أن تقضي ما تركت صيامه من بعد بلوغها، وأما ما كان قبل البلوغ فلا يلزم قضاؤه؛ فإنه ليس بواجب، والصلاة إن قضتها فهو أحسن، وإن لم تقضها فلا حرج، التوبة تهدم ما قبلها، وإنما قلتُ: إن قضت فهو أفضل؛ لأنها لم تتعمد الترك تهاونا فيما يظهر ولكن جهلًا.

وأما من ترك الصلاة عمدًا متهاونا، ثم منَّ الله عليه، واستقام فإنه لا يقضي الصلاة، وذلك لعدم الفائدة من قضائها؛ إذ إنه لو قضاها ألف مرة لم تنفعه؛ لقول النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدُّ». أي مردود عليه، ومن تعمَّد تَرْكَ الصلاة عن وقتها بلا عذر فقد عمل عملا ليس عليه أمر الله ورسوله، فيكون مردودا.