(۳۸۸۱) سوال: اهل سودان هستیم و در یمن شمالی اقامت داریم. در ماه رمضان از یمن حرکت می‌کنیم که با سودان، یک ساعت، اختلاف ساعت دارد. اگر هواپیما مثلا نیم ساعت قبل از افطار حرکت کند، وقتی که به سودان می‌رسیم تا افطار، زمان زیادی مانده است به‌طوری که روزه‌دار چند ساعت بیشتر روزه خواهد بود. در این حالت چه کاری باید انجام داد؟
جواب:
در این حالت باید همچنان روزه باشی تا این که خورشید غروب کند؛ زیرا الله ﷻ می‌فرماید: {فَالآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمْ الْخَيْطُ الأَبْيَضُ مِنْ الْخَيْطِ الأَسْوَدِ مِنْ الْفَجْرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيام إِلَى اللَّيْلِ} [البقرة: ۱۸۷] : (اکنون با آنان هم‌بستری کنید و آن‌چه را که الله برایتان مقدّر نموده، جویا شوید؛ و بخورید و بیاشامید تا روشنی فجر در سپیده‌دم از سیاهی شب برایتان آشکار گردد؛ سپس روزه را تا این که شب فرا برسد تکمیل نمایید)؛ رسول الله ﷺ فرمود: «إذا أقبل الليل من هاهنا وأدبر النهار من هاهنا وغربت الشمس فقد أفطر الصائم»[۱] : (وقتی شب از این‌جا روی آورد و روز از این‌جا پشت نمود و خورشید غروب کرد، روزه‌دار افطار می‌کند).
بنابراین باید همچنان تا زمان غروب خورشید، روزه‌دار بمانید؛ حتی اگر زمان مقصد با محل اقامت شما، یک، دو یا چند ساعت اختلاف داشته باشد. همچنین اگر عکس این قضیه بود، یعنی اگر ساکن سودان بودید و با هواپیما از سودان به سمت مشرق می‌رفتید، سپس خورشید زودتر از وقت غروب در سودان، غروب کرد، برایتان حلال است که افطار کنید.
شایسته است این قاعده را همه بدانند: در هر جایی هستید که روز و شب دارد و خورشید طلوع و غروب می‌کند؛ از وقتی که فجر طلوع کند تا زمان غروب خورشید، حتی اگر زمان طولانی باشد، واجب است از خوردن و نوشیدن دست بکشید؛ اما اگر فردی در فرودگاه حضور داشته باشد، خورشید غروب کند و او افطار نماید سپس به محض ارتفاع گرفتن هواپیما، خورشید را ببیند؛ لازم نیست که از خوردن و نوشیدن دست بکشد زیرا وی پس از غروب خورشید افطار نموده و روزش به پایان رسیده است.
