(۳۸۴۸) سوال: آیا استنشاق بخور در روز رمضان باعث باطل شدن روزه می‌شود یا خیر؟

جواب:

هر آن‌چه روزه را باطل می‌کند باید با دلیلی از قرآن، سنت یا اجماع ثابت گردد اما در غیر این صورت، اصل بر درست بودن روزه و باطل نبودن آن است. باطل ‌کننده‌های روزه در قرآن و سنت، معروف هستند. اگر استنشاق به جوف (سینه) برسد، حرام است و روزه‌ی کسی که بداند حرام است و روزه را باطل می‌کند را باطل می‌کند‌ اما اگر جاهل باشد و نداند که روزه را باطل می‌کند، روزه‌اش باطل نمی‌شود. این قاعده در مورد تمام باطل‌کننده‌های روزه صدق می‌کند: هر باطل‌کننده‌ای چنین است که اگر روزه‌‌دار آن را انجام دهد و نداند که باطل‌کننده‌ است، روزه‌اش را باطل نمی‌کند؛ الله ﷻ می‌فرماید: {رَبَّنَا لا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا} [البقرة: ۲۸۶] : (پروردگارا! اگر از یاد بردیم یا اشتباه کردیم ما را بازخواست نکن). همچنین می‌فرماید: {وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيمَا أَخْطَأْتُمْ بِهِ وَلَكِنْ مَا تَعَمَّدَتْ قُلُوبُكُمْ} [الأحزاب: ۵] : (در قبال چیزی که دچار اشتباه می‌شوید، گناهی بر شما نیست مگر آنچه قلب‌هایتان قصد آن را داشته باشد). همچنین در صحيح بخاري ثابت است که اسماء بنت أبي بكر I  می‌گفت: «أفطرنا على عهد النَّبِيّ ﷺ يومَ غيم ثم طلعتِ الشمسُ»[۱] : (در زمان رسول الله ﷺ در یک روز ابری افطار نمودیم سپس ناگهان خورشید درخشید). نقل نشده است که رسول اللهﷺ آنان را به انجام قضای روزه‌ی آن روز دستور داده باشد در حالی که اگر قضا واجب بود، قطعا آنان را دستور می‌داد و برای ما نیز نقل می‌شد زیرا امکان ندارد که رسول اللهﷺ ابلاغ دین و دستور الله À را در جایی که به آن نیاز باشد به تأخیر بیاندازد و هر چیزی را ابلاغ کرده باشد، باید نقل گردد؛ زیرا هرگاه چیزی را ابلاغ کرده باشد از جمله دین و شریعت الله À می‌باشد و شریعت الله À نیز محفوظ و پایدار است. صحابه H که در زمان رسول الله ﷺ در یک روز ابری افطار نمودند و سپس خورشید طلوع کرد و دستور به انجام قضای آن داده نشدند، دال بر این است که هر کس جاهل و ناآگاه باشد قضا بر وی لازم نیست.درباره‌ی فراموشی از رسول الله ﷺ ثابت است که فرمود: «إذا نسي فأكل و شرب فليُتِمَّ صومَه فإنما أطعمه الله وسقاه»[۲] : (هرگاه روزه‌‌دار از روی فراموشی خورد و نوشید، روزه‌اش را تکمیل کند زیرا همانا الله به او خورانده و نوشانده است). بنابراینبه سؤال کننده می‌گوییم: در حال روزه‌، بخور را استنشاق نکن اما خوش‌بو کردن بدن با آن، ایرادی ندارد و اگر دود بخور به طور غیر عمدی به بینی رسید، ایرادی ندارد. همچنین می‌گوییم: اگر نمی‌دانستی که استنشاق دود باعث باطل شدن روزه می‌شود و قبلا نیز دود بخور را استنشاق کرده‌ای به طوری که به جوف (سینه) می‌رسید، گناه و مسئولیتی بر تو نیست زیرا تمام باطل ‌کننده‌ها فقط در صورتی باعث باطل شدن روزه می‌شود که فرد نسبت به آن آگاه باشد، بداند که حرام است و آن را به یاد داشته باشد.

۱-تخریج آن گذشت.

۲- تخریج آن گذشت.