(۳۸۱۴) حکم روزه برای بیمار مبتلا به نارسایی کبد

(۳۸۱۴) سوال: مادرم به بیماری در ناحیه‌ی کبد (بیماری نارسایی کبد) مبتلا شده است. پزشک معالج که مسلمان می‌باشد به او گفته است که روزه گرفتن برایش ضرر دارد و شدت گرفتن بیماری، درد را نیز در پی خواهد داشت لذا به او توصیه شده که روزه نگیرد. با این وضعیت، به نظرتان حكم شرع چیست؟ آیا باید سخن دکتر را گوش دهیم؟ اگر مادرم روزه نگرفت، آیا به ازای هر روز، یک مسکین را غذا بدهیم؟ روش غذا دادن چگونه است؟ اگر به منّت و لطف الله ﷻ در آینده شفا یافت، آیا باید دوباره روزه‌اش را بگیرد؟

جواب:

چنان به نظر می‌رسد که این بیماری با انسان خواهد ماند و شاید الله ﷻ او را بهبود ببخشد. اگر پزشک مسلمان تصریح کرده که روزه برای این بیمار، ضرر دارد به طوری که بیماری را طولانی‌تر یا دردش را بیشتر می‌کند؛ در این صورت می‌تواند روزه نگیرد و به جای هر روز، یک مسكين را غذا دهد زیرا بیماری‌ وی از بیماری‌‌های مستمر است.

چگونگی و روش غذا دادن نیز این‌گونه می‌باشد که مقداری برنج یا هر غذایی که بین مردم، رایج است و غذای متوسط نزد مردم به شمار می‌آید را می‌دهد؛ بدین صورت که مثلا به اندازه‌ی روزهای ماه، شش صاع (چهار کف دست متوسط) برنج را میان فقیران توزیع نماید و تفاوتی ندارد که فقیران در یک یا چند خانه باشند. در این حالت بهتر است که مقداری گوشت به همان اندازه داده شود که خورشت درست کنند. همچنین شخص می‌تواند در آخر ماه غذایی بپزد و به اندازه‌ی روزهای ماه از افراد مسکین دعوت نماید تا از آن بخورند همان طور که انس بن مالک J در کهن‌سالی انجام می‌داد.

در سؤال مطرح شد که آیا اگر الله À در آینده به وی بهبودی عطا نمود، باید روزه‌های گذشته را دوباره بگیرد؟ می‌گوییم: خیر، واجب نیست که به جای آن‌روزها روزه بگیرد زیرا با غذا دادن، مسئولیت از او برداشته شده است. همانند این مسئله، مسئله‌ای است که فقها É درباره‌ی مردی که از رفتن به حج ناتوان است یاد کرده‌اند؛ در صورتی که ناتوانی وی مستمر باشد و قبلا نیز حج را انجام نداده باشد، اگر کسی‌ را به نمایندگی انتخاب کند تا حج را به جای وی انجام دهد سپس بعد از انجام حج توسط آن شخص، اگر الله À او را شفا داد، همان حج قبلی برایش کافی است و لازم نیست دوباره حج انجام دهد.

تعداد بازدید: 2

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أُصِيبَتْ والدتي بمرض في الكبد، وهو مرض الاستسقاء، أو تليف جزء من الكبد، وقد قال الطبيب المعالج لها – وهو طبيب مسلم – : إن الصيام قد يُسبب ضررًا عليها، وقد يسبب زيادة المرض ألما أيضًا. ونُصِحَتْ بعدم الصيام. فما حكم الشرع – في نظركم- في هذه الحالة؟ وهل علينا أن نسمع كلام الطبيب؟ ثم إذا أفطرت الوالدة هل نُطْعِمُ عنها عن كل يوم مسكينا؟ وما صفة الإطعام؟ وإذا منَّ الله عليها بالشفاء في المستقبل – بإذن الله تعالى- فهل عليها إعادة الصيام؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الذي يظهر لي من هذا المرض أنه مرض يستمر مع ا الإنسان، وقد يشفيه الله عز وجل منه، فإذا قرر الطبيب المسلم أن الصوم يضر بهذا المريض؛ إما بطول المرض، وإما بشدة الألم، فإن له الفطر بذلك، ويُطْعِمُ عن كل يوم مسكينًا ؛ لكون المرض من الأمراض المستمرة.

وكيفية الإطعام أن يدفع شيئًا من الأرز أو نحوه من الطعام، الذي يعتبر من أوسط الأطعمة لدى الناس، فيُدْفَع من الأرز ستة آصُع، يُوزِّعُها على الفقراء بعدد أيام الشهر، ولا فَرْقَ بين أن يكون الفقراء في بيت واحد، أو في بيوت متفرقة، وفي هذه الحال يحسن أن يجعل معها لحما بقدر ما يُؤْدِمُها، وإن شاء صنع طعاما في ا طعاما في آخر الشهر، ودعا إليه بعدد أيام الشهر مساكين يأكلونه، كما كان أنس بن مالك رضي الله عنه يفعل ذلك حين كبر.

وقول السائل: إذا شفاها الله بعد ذلك فهل تصوم؟ نقول: لا، لا يجب عليها أن تصوم؛ لأنها قد بَرِئَتْ ذِمَّتها بالإطعام.

ونظير هذه المسألة ما ذكره الفقهاء – رحمهم الله – في الرجل العاجز عن الحج، إذا كان عجزه مستمرا، وكان لم يحج من قبل، فاستناب من يحج عنه، ثم بعد أن حج عنه شفاه الله ، فإنه يجزئه الحج السابق، ولا يلزمه إعادته.