(۳۷۹۹) سوال: روزه‌دار چه زمانی باید دست از خوردن و نوشیدن بکشد؟ در اثنای اذان یا بعد از پایان اذان؟

جواب:

معیار دست کشیدن روزه‌دار از خوردن و نوشیدن، طلوع فجر است، نه اذان؛ زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «لَا يَمْنَعَنَّ أَحَدَكُمْ أَذَانُ بِلالٍ مِنْ سَحُورِهِ، فَإِنَّهُ يُؤَذِّنُ – أَوْ يُنَادِي بِلَيْلٍ – لِيَرْجِعَ قَائِمَكُمْ، وَلِيُنَبِّهُ نَائِمَكُمْ»[۱] : (مبادا اذان بلال سبب شود که یکی از شما سحری‌اش را نخورد زیرا او در شب اذان می‌گوید تا نمازگزارتان بازگردد و شخص خوابیده را بیدار کند). همچنین فرمود: «كُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يُؤَذِّنَ ابْنُ أُمَّ مَكْتُومٍ، فَإِنَّهُ لَا يُؤَذِّنُ حَتَّى يَطْلُعَ الفَجْرُ»[۲] : (بخورید و بیاشامید تا وقتی که اذان ابن ام مکتوم را بشنوید چون او تا زمانی که فجر طلوع نکند، اذان نمی‌گوید).

بنابراین اگر مؤذن فقط زمانی اذان می‌گوید که هنگام طلوع فجر باشد، واجب است که شخص به محض شنیدن اذان از خوردن و نوشیدن دست بکشد؛ اما اگر مؤذن بر اساس ساعت خودش و زمانی که بدون در نظر گرفتن مشاهده‌ی فجر به وی داده شده است اذان می‌گوید، ایرادی ندارد که بخورد و بنوشد حتی اگر مؤذن در حال اذان گفتن باشد اما نباید در این مسئله زیاده‌روی کند.

۱-صحیح بخاری: كتاب الأذان، باب الأذان قبل الفجر، شماره (٦٢١). صحیح مسلم: كتاب الصيام، باب بيان أن الدخول في الصوم يحصل بطلوع الفجر …، شماره (۱۰۹۳).

۲- تخریج آن گذشت.