(۳۷۷۳) چگونگی جبران روزه‌های قضا شده

(۳۷۷۳) سوال: پنجاه و سه سال دارم و در تمام زندگی‌ام فقط یک سال را روزه گرفته‌ام؛ شایان ذکر است که نمازهایم را سر وقت می‌خوانم و روزه نگرفتن که از روی سستی و سهل‌انگاری بوده است، فکرم را بسیار به خود مشغول کرده است. راه چاره برای جبران سال‌های گذشته چیست؟

جواب:

شکی نیست که گناه بسیار بزرگی مرتکب شده‌ای که سالیان قبل را روزه نگرفته‌ای و یکی از ارکان اسلام را ترک کرده‌ای. واجب است به درگاه الله ﷻ توبه کنی، از رفتاری که در برابر پروردگارت انجام داده‌ای آمرزش بخواهی، از چیزی که از تو سر زده پشیمان باشی و عمل خویش را در آینده اصلاح کنی. لزومی ندارد که قضای روزه‌های قبلی را به جای آوری زیرا از قضا هیچ فایده‌ای نخواهی برد؛ چون قاعده‌ی شرعی که نصّ شرعی بر آن دلالت دارد چنین است: (هر عبادتی که دارای وقت و زمان است اگر بدون عذر، ترک شود تا این که وقتش به پایان برسد، قضای آن هیچ سودی ندارد) زیرا عبادت زمان‌دار، مقیّد به وقتی است که دو سو دارد لذا همان طور که انجام عبادت، قبل از دخول وقتش درست نیست، تأخیر آن بدون عذر نیز درست نیست و اگر هم فردی یک عبادت را بدون عذر به تأخیر بیاندازد سپس آن را بعد از وقتش انجام دهد، از وی پذیرفته نخواهد شد زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «من عمل عملاً ليس عليه أمرنا فهو رد»[۱] : (هر کس عملی انجام دهد که دین و امر ما بر آن نباشد، مردود است). پُر واضح است که به تأخير انداختن نماز تا زمانی که وقتش به پایان برسد، امر الله À و پیامبرش ﷺ بر آن نیست لذا مردود و غیر مقبول است؛ الله ﷻ می‌فرماید: {إِنَّ الصَّلاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَاباً مَوْقُوتاً} [النساء: ۱۰۳] : (قطعا نماز در اوقات معیّنی بر مؤمنان، واجب شده است) یعنی فریضه‌‌ای است که دارای وقت و زمان مشخص می‌باشد لذا اگر فردی آن را از وقت خودش به تأخیر بیاندازد، درست نیست مگر این که عذری داشته باشد زیرا رسول الله ﷺ فرمود: «مَنْ نَسِيَ صَلَاةً فَلْيُصَلِّهَا إِذَا ذَكَرَهَا»[۲] : (هر کس از نمازی خواب ماند یا آن ‌را فراموش کرد، هرگاه آن را به یاد آورد فورا به ادای آن بپردازد). بنابراین به خاطر روزه‌هایی که در سال‌های گذشته نگرفته‌ای به درگاه الله ﷻ توبه کن و عمل خویش را درست و اصلاح کن که هر آن‌ کس که توبه کند، الله À توبه‌اش را می‌پذیرد.

۱- صحیح مسلم: كتاب الحدود، باب نقض الأحكام الباطلة ورد محدثات الأمور، رقم (۱۷۱۸).

۲- صحیح مسلم: كتاب المساجد ومواضع الصلاة، باب قضاء الصلاة الفائتة، واستحباب تعجيل قضائها، رقم (٦٨٤).

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا أبلغ الثالثة والخمسين من عمري، ولم أصم في حياتي إلا سنة واحدة، علما بأنني أحافظ على الصلوات في أوقاتها، وعدم صومي – الذي كان تهاونًا مني – يَشْغَلُني بشدة، فما الحل لكل ما مضى من تلك السنوات؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا شكّ أنك مذنب ذنبًا عظيما في أنك لم تَصُمْ تلك السنوات، وتارك لركن من أركان الإسلام، والواجب عليك أن تتوب إلى الله -سبحانه وتعالى-، وأن تعتذر مما صنعت إلى ربك، وأن تندم على ما حصل، وأن تُصْلِحَ عَمَلك في المستقبل، ولا يلزمك القضاء لما مَضَى؛ وذلك لأن القضاء لا تستفيد منه شيئًا، فإن القاعدة الشرعية التي دل عليها النص تقول: إن كل عبادة مُؤقتة إذا تركها الإنسان بدون عذر حتى خرج وقتها فإن قضاءها لا ينفعه؛ وذلك لأن العبادة المؤقتة موقوتة بزمن ذي طَرَفين، فكما لا تصح لو قَدَّمَها على وقتها، فهي لا تصح أيضًا لو أخرها عن وقتها بلا عذر، ولو فُرِضَ أَنه أَخَرَها عن وقتها بلا عذر ، ثم أداها بعد ذلك، فإنها لا تُقبل منه؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ عَمِلَ عَمَلًا لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدُّ».

ومعلوم أن تأخير الصلاة حتى يخرج وقتها عمل ليس عليه أمر الله ورسوله، فيكون مردودًا غير مقبول، قال الله تعالى: ﴿ إِنَّ الصَّلَوَةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَبًا مَّوْقُوتًا ﴾ [النساء: ۱۰۳]. أي: فَرْضًا مُوَقتا بوقت، فإذا أخرجه الإنسان عن وقته لم يصح إلا بعذر؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ نَسِيَ صَلَاةٌ فَلْيُصَلِّهَا إِذَا ذَكَرَهَا».

فتب إلى الله -عز وجل- مما تركت من صيام الأعوام الماضية، وأصلح العمل، ومن تاب تاب الله عليه.